سرچشمه:
دنیا ـ
ارگان تئوریک حزب توده ایران
سال 1359
شماره 4
شین میم شین
سياوش كسرایى
· نيما و افراشته دو شاعر نامدار ايران
و دو چهره ي محبوب روشنفكران و مردم اند كه با سبك و سليقه و زبان و بيان و فضاهاي
خاص خود و بكلي متفاوت با يكديگر اما در يك راه و يك جهت گام برداشته اند .
· براي روشن شدن پهلوهاي ديگر شعر
مردمي ، خلقي – توده اي، اگر ممكن است در مورد اين دو سيماي درخشان شعر بعد از
مشروطيت ايران مطالبي بفرمائيد.
احسان طبری
1
· افراشته شاعر خلقي و نيما ، در دوران
هايي از آفرينندگي خود، شاعر انقلابي است.
2
·
محبوبيت، هنوز شاخص نوع و جهت اجتماعي يك شاعر
نيست.
3
· شاعران اجتماعي را مي توان به دسته
زیر تقسیم کرد:
الف
میرزاده عشقی
·
"شاعران ملّي"، كه احساس حماسي و رزم
عليه ستمگر خارجي را بر مي انگيزند.
ب
·
"شاعران
خلقي"، كه از زندگي مردم و به زبان
مردم سخن مي گويند.
ت
فرخی یزدی
·
"شاعران انقلابي"، كه شور تحول طلبي
سياسي و اجتماعي را در جامعه بيدار مي كنند.
4
·
اين از جهت سمت اشعاري است كه عرضه مي دارند.
5
· اين كه محبوبيت پيدا كنند يا نه، آن
امر ديگري است.
6
· البته معمولاً شاعران ملي و خلقي و
انقلابي ( اعم از حماسي يا غنايي يا
طنزگو) محبوبيت پيدا مي كنند، زيرا " فوروم" ( (Forum يا جمع خواستاران شعر
آنها، اكثريت مطلق جامعه است و جامعه سپاسگزار كساني است كه بر طنبور اعصاب آنها
نغماتي مي نوازند كه به سود تكامل آن است.
7
· از ميان شاعران دوران اخير، عشقي و
عارف از زمره ي شعراي ملّي بوده اند.
8
· فرخي و لاهوتي از زمره ي شعراي
انقلابي بوده اند.
9
· اشرف الدين حسيني و افراشته از زمره
ي شاعران طنزگوي خلقي هستند.
10
· نيما و خود شما در بسياري از آثار
خود، اشعار غنايي انقلابي آفريده ايد.
11
· منتها سطح فني و ادبي شعر و لذا
"فوروم " پذيرنده ي آن فرق مي كند.
12
·
اگر سطح شعر از جهت تخيل، زبان، پيچيدگي فكري كه
بيان مي دارد، بالا باشد شعر به شعر "خواص" بدل مي شود .
13
· خاصه پسند بودن يا عامه پسند بودن يك
شعر، مطلب ديگري است كه ربطي به نوع اجتماعيت شعر ندارد.
14
· اين مقولات را بايد از هم جدا كرد و
الا تحليل سر در گم مي شود.
15
· امّا در باره ی افراشته و نيما، نظر
اينجانب در گذشته نيز بارها ذكر شده و روشن است.
16
·
شاعر خلقي ـ افراشته ـ كه در عين حال يكي از
استادان شعر گيلكي است، قطعات "سهل و ممتنع " و غالباً طنزآميز در باره
ي مسايل سياسي و زندگي مردم ايجاد كرده كه در ادبيات فارسي ممتاز است.
17
·
البته در آثار او مانند آثار هر شاعري غث و ثمين
(خوب و بد) و در حيات آفرينش او اوج و فرود وجود دارد.
18
·
ولي افراشته در مجموع چهره ي تابناكي است كه حزب
ما به او مي بالد و تاريخ ادبي خاطره اش را جاويد خواهد ساخت .
19
· نيما شخصيت ممتاز ديگري است.
20
·
او راهگشاي برجسته ی تحول انقلابي در شكل و
مضمون شعر فارسي است و تا امروز هم در اين عرصه استاد بي بديل بزرگي باقي مانده
است.
21
·
نيما شخصيت هوگو را (كه دژ قوافي را تصرف كرده)
و ماياكوفسكي را (كه شعر را در خدمت طبقه ي حمله ور تاريخ قرار داده)، در خود جمع
دارد و سرفصلي در تاريخ ادب ما پديد آورده است.
22
·
بر خلاف تصور برخي اديبان خشك و سنتگرا، ستايش
نيما كوچكترين منافاتي با ستايش ادب كلاسيك ما ندارد و اختلافي كه ساواك بين
نوپردازان و كهن پردازان پديد آورده بود، عبث، موذيانه و مصنوعي است.
23
· خوشبختانه شاعران بسياري هم اكنون
فعالند كه هم در زمينه ي شعر كلاسيك و هم در زمينه ي شعر نو آثار ارزنده اي پديد
مي آورند مانند خود شما ، هوشنگ ابتهاج (سايه)، آقاي شفيعي كدكني، آقاي مهدي اخوان
ثالث و ديگران .
ویرایش: شاعران اجتماعي را مي توان به سه دسته زیر تقسیم کرد. با بوزش
پاسخحذف