پروفسور دکتر
ولفگانگ ایشهورن
اریش هان
مانفرد پوشمن
روبرت شولتس
هورست تاوبرت
اریش هان
مانفرد پوشمن
روبرت شولتس
هورست تاوبرت
و دهها تن دیگر
(۱۹۶۹)
برگردان
شین میم شین
(۱۹۶۹)
برگردان
شین میم شین
۱
·
جامعه شناسی مذهب به آنالیز مذهب و کلیسا به مثابه پدیده ای
اجتماعی در روابط متنوعش با جامعه می پردازد.
۲
·
آنالیز پیگیر و قاطعانه این پدیده ها نخست بر مبنای جامعه ـ
تئوری ماتریالیستی ـ دیالک تیکی امکان پذیر گشته است.
۳
·
مارکس با توضیح علل جامعتی مذهب به کشف ماهیت آن نایل آمده
است.
۴
·
علل جامعتی مذهب از دید مارکس قبل از همه در سطح نسبتا نازل
توسعه پراتیک بشری پدید آمده اند که در تحلیل نهایی با سطح توسعه نازل نیروهای
مولده و با مناسبات تولیدی مبتنی بر استثمار تعیین می شوند.
۵
·
مارکس بدین طریق هم به اثبات خصلت تاریخی (موقتی بودن) مذهب،
هم به طبیعت اجتماعی مذهب و هم به فونکسیون کلیسا در جامعه طبقاتی نایل می آید و
همزمان بطلان نسبت دادن مذهب به قوای ماورای تجربی (ترانسندنتال) را و یا به
اصطلاح ماهیت مذهبی آدمیان را اثبات می کند.
۶
·
مارکس ریشه دوانی جامعتی عمیق مذهب را در نقش آن به مثابه
«آه موجود سرکوبگشته و روح جهان بی رحم (بی قلب)» دیده است.
·
(مارکس و انگلس، «کلیات»، جلد ۱، ص ۳۷۸)
۷
·
مارکس و انگلس از سوی دیگر نقش کلیسا را به مثابه ابزار
فکری و ارگانیزاتوریکی (ابزار مبتنی بر سازماندهی) طبقات حاکمه استثمارگر دانسته
اند.
·
بی اعتنا به اینکه مذهب اینجا و یا آنجا نقش مترقی به عهده
داشته است.
۸
·
مارکس و انگلس راه غلبه بر مذهب را در تشکیل جامعه ای فارغ
از استثمار، یعنی در تشکیل جامعه سوسیالیستی می دانستند.
·
جامعه ای که در آن، انسان ها زندگی خود را بر مبنای معارف
علمی خود برنامه ریزی و هدایت می کنند.
۹
·
به نظر مارکس، نقد مذهب «با فرمان بی چون و چرا به براندازی
کلیه مناسبات پایان می یابد.
·
مناسباتی که تحت آنها انسان موجودی ذلیل و خوارگشته است.
·
موجودی نوکرواره گشته است.
·
موجودی بی کس و بی پناه و بی یار و یاور گشته است.
·
موجودی تحقیرگشته است.
·
(موجودی گشته که احترام انگیز نیست.)»
·
(مارکس و انگلس، «کلیات»، جلد ۱، ص ۳۸۵)
۱۰
·
آنالیز مارکسیستی ـ لنینیستی جامعه شناسی مذهب بر مبنای
ماتریالیسم تاریخی سه جنبه مهم زیر را در خود جمع کرده است:
الف
·
از نقطه نظر تئوریکی به بررسی قوانین عام دترمیناسیون
(تعین) مذهب و کلیسا (و کنیسه و مسجد. مترجم) با توجه به شرایط حیاتی مادی و فونکسیون های مذهب و کلیسا در حیات جامعه می
پردازد.
ب
۱
·
از نقطه نظر تاریخی به آنالیز تغییرات تاریخی مذهب و کلیسا
می پردازد که در توسعه مناسبات اجتماعی وجود داشته اند و به آنالیز نقش تحول
یابنده مذهب و کلیسا در تاریخ بشری می پردازد.
۲
·
ضمنا به درک و توضیح دینامیک (پویایی) تاریخ روابط جامعه،
مذهب و کلیسا می پردازد.
پ
·
امذهب پژوهی امپیریکی (تجربی) از سویی، اسناد و مدارک (فاکت
های) مشخص لازم را برای تعمیمات تئوریکی و تاریخی عرضه می دارد و از سوی دیگر به تجزیه
و تحلیل قانونمندی های خاص روابط وجود اجتماعی و مذهب و کلیسا تحت شرایط تاریخی
خاص هر کدام از نظامات جامعتی می پردازد.
۱۱
·
در ادبیات مارکسیستی در وهله اول عمدتا بررسی های تئوریکی و تاریخی توسط مثلا
ببل، کائوتسکی و مرینگ انجام یافته اند.
۱۲
·
با توسعه پژوهش سوسیولوژیکی مارکسیستی ـ لنینیستی در جامعه
سوسیالیستی به بررسی های مذهب ـ سوسیولوژیکی مشخص نیز توجه چشمگیری مبذول می شود.
۱۳
·
در سال ۱۹۶۵، گفت و گوی (کولوکیوم) بین المللی برای جامعه
شناسی مذهب در کشورهای سوسیالیستی» تأسیس گشت که اجلاس آن در سال ۱۹۶۶ در پراگ و
۱۹۶۸ در بوداپست صورت گرفت.
·
مراجعه کنید به جامعه شناسی مذهب. گزارشات پژوهشی بین
المللی. ینا ۱۹۶۶)
۱۴
·
جامعه شناسی مارکسیستی مذهب کشورهای سوسیالیستی عمدتا به
بررسی قانونمندی های توسعه مذهب و کلیسا در سوسیالیسم می پردازد.
۱۵
·
جامعه شناسی بورژوایی مذهب در واکنش به نقد مارکسیستی مذهب
و ضمنا در واکنش به روند سکولاریزاسیون که در قرن ۱۹ در کاپیتالیسم پدید آمده،
تشکیل شده است که مؤسسانش به شرح زیر بوده اند:.
الف
·
ماکس وبر
ب
·
ترولچ
پ
·
دورکهایم
۱۶
·
آماج جامعه شناسی بورژوایی مذهب که حاوی سمتگیری ایدئآلیستی
است و عمدتا وابسته به کلیسا ست، ترمز کردن روند پر شتاب سکولاریزاسیون و زوال
ایمان مذهبی، با بررسی های امپیریکی و آنالیزهای تئوریکی است.
۱۷
·
جامعه شناسی در جوامع سوسیالیستی که سمتگیری اش بررسی تفکر جهان بینانه و رفتار است، با توجه به درجه
عالی سکولاریزاسیون در اکثر کشورها، به جهان بینی مارکسیستی ـ لنینیستی هر چه
بیشتر اشاعه یابنده و به گذار از طرز تفکر مذهبی به طرز تفکر علمی می پردازد.
پایان
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر