اهمیت و نقش مارکسیسم
در رهاسازیِ طبقهٔ کارگر و ستم‌دیدگان در دوران ما
دکتر محمد امیدوار
سخنگوی کمیته مرکزی حزب توده ایران
تحلیلی
از
یدالله سلطان پور
درست است
که
سرمایه‌داری تغییرهای عمده‌ای کرده است.
انقلاب اطلاعات
چالش‌ها و نیز فرصت‌های تازه‌ای به وجود آورده است،
و
شیوه‌های تولید دچار
تغییرهای فناورانهٔ چشمگیری شده‌اند،
و
به همین دلیل،
و
در پرتو چالش‌های
تازه‌ای که پیش آمده است،
مبارزهٔ طبقهٔ کارگر
نیز
نیاز به آگاهی‌های تازه و
انطباق خود با وضعیت تازه دارد.
امّا
شالوده‌های جامعهٔ طبقاتی و بنابراین نیاز به مبارزهٔ طبقاتی به منظور
ایجاد دنیایی متفاوت، نظم جهانی سوسیالیستی، همچنان به قوّت خود باقی است.
هدف بنیادی سوسیالیسم
از
دید مارکس و انگلس،
تحقق آزادی انسان و خودمختاری فردی بود.
به‌ویژه،
رهایی
از احساس بیگانگی‌ای که به شکل مناسبات اجتماعی،
و
نیز کمبودهای مادّی،
به‌اجبار به افراد تحمیل شده،
که
در
آن
شخص صرفاً برای زنده ماندن مجبور
است که وارد فعالیت‌هایی معیّن بشود.
۱
درست است
که
سرمایه‌داری تغییرهای عمده‌ای کرده است.
انقلاب اطلاعات
چالش‌ها و نیز فرصت‌های تازه‌ای به وجود آورده است،
و
شیوه‌های تولید دچار
تغییرهای فناورانهٔ چشمگیری شده‌اند،
و
به همین دلیل،
و
در پرتو چالش‌های
تازه‌ای که پیش آمده است،
مبارزهٔ طبقهٔ کارگر
نیز
نیاز به آگاهی‌های تازه و
انطباق خود با وضعیت تازه دارد.
از
مفهوم من درآوردی «شیوه های تولید» حریف
و
«تغییرهای» آنها
می توان
مطمئن گشت
که
او
با
مفهوم فلسفی، سوسیولوژیکی و اقتصادی ـ سیاسی مارکسیستی «شیوه تولید»
به
کلی
بیگانه
است.
به
همین دلیل
آن
را
جمع بسته است.
شیوه تولید
چیست؟
۲
شیوه تولید
به
وحدت مناسبات تولیدی و نیروهای
مولده اجتماعی
اطلاق می شود.
۱
شیوه تولید
ـ در
مقایسه با دیگر شرایط زندگی اجتماعی ـ
(انسان، محیط جغرافیائی و غیره)
شرط تعیین کننده
برای
وجود جامعه
است.
۲
جامعه بشری
تنها
در
سایه تولید مادی
می تواند،
استمرار یابد،
دوام
آورد
و
توسعه یابد.
۳
تنها
شیوه تولید
است
که
می
تواند
دیگر کردوکارهای
انسانی
را
امکان پذیر سازد.
۴
شیوه و نوع تولید اجتماعی
تعیین کننده خصلت
فرماسیون های اجتماعی
است.
مراجعه کنید
به
فرماسیون اجتماعی
در
تارنمای دیارة المعارف روشنگری
۵
به عبارت دیگر
شیوه و نوع تولید اجتماعی
تعیین
کننده عناصر زیر است:
الف
هم
تعیین کننده ساختار اجتماعی
است.
ب
هم
تعیین
کننده نهادهای سیاسی، قضائی و غیره
است.
ت
هم
تعیین کننده خصلت
استنباطات سیاسی، اخلاقی و غیره
انسان ها
ست.
پ
و
در
نتیجه
تعیین کننده مجموعه شیوه
زندگی آنها
ست.
۶
به
قول مارکس،
«شیوه تولید حوایج
مادی
روند زندگی اجتماعی، سیاسی و فکری
انسان ها
ـ بطورکلی ـ
را
مشروط می سازد.»
۷
انسانها
در
روند تولید،
طبیعت
را
تحت تأثیر خود قرار می دهند
و
نعمات مادی لازمه
را
فراهم
می آورند.
۸
انسانها
در
روند تولید
به
دستاوردهای زیر
نایل می آیند:
الف
توانائی ها، لیاقت ها و استعدادهای خود
را
توسعه می دهند.
ب
وسایل لازم برای تولید
را
توسعه می دهند و تکامل می بخشند.
ت
نیروهای مولده جامعه
را
توسعه می دهند.
ث
و
از این
طریق
تسلط خود
را
بر
طبیعت
استکمال می بخشند.
۹
انسان ها
در
روند تولید
نه
تنها
بر
طبیعت،
بلکه
علاوه بر آن،
در
جریان همکاری،
بر
یکدیگر
تأثیر
می گذارند.
۱۰
بنابرین
تولید
تحت هر شرایطی
به
معنی از
آن خود کردن طبیعت
به
وسیله انسان ها
در
فرم اجتماعی معینی
و
به
واسطه فرم اجتماعی
معینی
است.
۱۱
روابط اجتماعی اساسی انسان ها
با
یکدیگر
در
روند تولید
را
مناسبات اقتصادی،
یعنی
مناسبات تولیدی
تشکیل می دهد
و
روابط انسان ها با طبیعت
را
نیروهای مولده
تشکیل می دهد.
۱۲
مناسبات تولیدی
نشان می دهند
که
وسایل تولید لازم برای وجود جامعه و توسعه آن
در
دست
کدام طبقه اجتماعی
قرار
دارند.
۱۳
تغییر شیوه
تولید
به
تغییر کل زندگی
اجتماعی
منجر می شود.
الف
تغییر شیوه
تولید
از
توسعه نیروهای مولده،
یعنی
از
طریق کردوکار فعال انسان ها برای گسترش تسلط خود
بر طبیعت
ناشی می شود.
ب
از این رو،
نیروهای مولده متحرک ترین و انقلابی ترین عنصر شیوه تولید
اند.
ت
توسعه نیروهای
مولده
پس
از
رسیدن
به مرحله معینی،
تغییر مناسبات
تولیدی
را
(که در این مرحله، توسعه آنها را ترمز می کند)
الزامی می سازد
و
این
تغییر
در
کلیه جوامع طبقاتی
از
طریق مبارزه طبقاتی و انقلاب اجتماعی
صورت می گیرد.
۱۴
تحول کلیه مناسبات
اجتماعی
به
تغییر شیوه
تولید
مربوط می شود:
الف
به
قول مارکس،
«انسان ها
با توسعه نیروهای مولده،
شیوه تولید خود
را
تغییر می دهند
و
با
تغییر شیوه
تولید خود،
یعنی
با
تغییر نحوه تهیه مایحتاج حیاتی خود،
همه مناسبات
اجتماعی خود
را
تغییر
می دهند.
ب
آسیاب دستی
جامعه ای
با
اربابان فئودال
می طلبد
و
آسیاب بخاری
جامعه ای
با
سرمایه داران صنعتی.»
۱۵
پیدایش و زوال شیوه
های مختلف تولید
در
جریان تاریخ بشریت
روند تاریخی قانونمندی
است.
الف
هر
شیوه تولید نوینی
ـ در
مقایسه با شیوه تولید قدیمی ـ
شیوه تولید برتر و پیشرفته تری
است.
ب
برای اینکه
آن
بر
سطح توسعه بالاتری از نیروهای مولده
استوار
شده
و
امکان
توسعه بزرگتر و آزادتری
را
برای آنها
(برای نیروهای
مولده)
فراهم می آورد.
۱۶
تاریخ واقعی بشریت
با
شیوه تولید سوسیالیستی
آغاز
می شود
که
امکانات
بی حد و مرز توسعه
را
برای نیروهای مولده فراهم می آورد
و
با
منافع
همه اعضای جامعه
انطباق
دارد.
مراجعه کنید
به
مناسبات تولیدی،
نیروهای مولده،
زیربنا و روبنا
در
تارنمای دایرة المعارف روشنگری
ادامه دارد.
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر