۱۳۹۸ خرداد ۶, دوشنبه

دیالک تیک در غزلی از خواجه شیراز (۵)


حریف


 در 
مورد مشروط سازی و مستثنی سازی اقطاب دیالک تیکی
مثال بیاورید:

اقطاب دیالک تیکی
در
تأثیر متقابل  
اند.
 
ناگزیر
از
همزیستی
اند.
 
مشروط کننده یکدیگر
اند
و
در عین حال
مستثنی کننده یکدیگر
اند.

۱
به
 عمری 
یک نفس با ما  چو بنشینند  برخیزند
نهال شوق
 در 
خاطر  چو برخیزند  بنشانند
معنی تحت اللفظی:
در تمام طول عمر
وقتی
لحظه ای
کنار ما
بنشینند،
فوری 
برمی خیزند.
وقتی 
هم
که
بر می خیزند،
نهال شوق در خاطر ما می نشانند.
۲
به
 عمری 
یک نفس با ما  چو بنشینند  برخیزند
نهال شوق
 در 
خاطر  چو برخیزند  بنشانند
خواجه 
در
 این بیت غزل
دیالک تیک سه عضوی ستایش انگیزی  
از
ترکیب دو دیالک تیک زیر
توسعه می دهد:
دیالک تیک نشستن و برخاستن + دیالک تیک برخاستن و نشاندن = دیالک تیک نشستن و برخاستن و نشاندن
را
۳
به
 عمری 
یک نفس با ما  چو بنشینند  برخیزند
نهال شوق
 در 
خاطر  چو برخیزند  بنشانند
خواجه
در
مصراع اول این بیت غزل
ضمنا
دیالک تیک جزء و کل
را
به
شکل دیالک تیک دم (نفس) و عمر
توسعه می دهد.
این
همان
دیالک تیک دم و عمر وارونه ی عمر خیام
است.
ضمنا
در 
این بیت غزل
تئوری غنیمتدانی دم عمر خیام
به
طرز دیگری
نمایندگی می شود:
عمر
در
حسرت همنشینی  
با 
سمن بویان و پری رویان
سپری شده است،
حسرت عمری
که
در
دمی
خلاصه شده است.
چون
سمن بویان و پری رویان
به
محض نشستن
  برخاسته اند.

نشستن 
همان
و
برخاستن
همان

دیالک تیک نشست و برخاست.

اما
همین
دمی نشستن و برخاستن
برای
نشاندن نهال شوق در خاطر
کافی
بوده است.

۴
به
 عمری 
یک نفس با ما  چو بنشینند  برخیزند
نهال شوق
 در 
خاطر  چو برخیزند  بنشانند
خواجه
بدین طریق
به
طرز کاملا دیگری
دیالک تیک کمیت و کیفیت
را
نمایندگی می کند:
 کیفیت دمی همنشینی با سمن بویان و پری رویان
چندان و چنان
است
که
با
عمری همنشینی عادی و معمولی
برابری می کند.
اگر
این شاهکار نیست،
چیست؟
ادامه دارد.

هیچ نظری موجود نیست:

ارسال یک نظر