سیری در جهان بینی شهریار (70 )

حیدر بابایه سلام

سید محمد حسین بهجت تبریزی

(۱۲۸۵ - ۱۳۶۷)

ترجمه، ویرایش و تحلیل از

میمحا نجار

حمله ی ديگر بميرم از بشر

تا بر آرم از ملايک بال و پر

بار ديگر از ملک پران شوم
آنچه اندر وهم نايد، آن شوم

·       معنی تحت اللفظی:

·       بار دیگر از آدمیت خواهم مرد و به فرشته مجهز به بال و پر استحاله خواهم یافت و در گذار از فرشته وارگی به چیزی تبدیل خواهم شد که تصور ناپذیر است.

·       «حمله دیگر» را مولانا احتمالا به معنی بار دیگر به کار می برد.

·       در تئوری توسعه مولانا، بشریت پس از سیر مسیر تغییرات کمی و رسیدن به حد عینی، تحول کیفی خواهد یافت و به فرشته قادر به پرواز و بعد به چیزی فراتر از فرشته مبدل خواهد شد.

·       این اما به چه معنی است؟  

1

حمله ی ديگر بميرم از بشر

تا بر آرم از ملايک بال و پر

بار ديگر از ملک پران شوم
آنچه اندر وهم نايد، آن شوم

·       این دو بیت شعر مولانا اگرچه اوتوپیکی (تخیلی)، اسپه کولاتیو (مبتنی بر حدس و گمان) و ایدئال (آرزوئی) است، ولی عمدتا تحقق یافته است:

الف

بلحاظ علمی و فنی

1

·       بشریت به لحاظ علمی و فنی بال و پر در آورده و قادر به پرواز گشته است.

2

·       بشریت حتی دیوار قطور جو زمین را شکافته و به اعماق کاینات لایتناهی نفوذ کرده است.

3

·       بشریت از سوئی وارد میکرو ذرات شده و از سوی دیگر وارد ماکرو کاینات شده و حتی به کرات آسمانی سفر کرده است.

4

·       بشریت حتی سفینه ها، هواپیماها و اوتومبیل های بی سرنشین تولید کرده است.

ب

بلحاظ فکری ـ فلسفی و معرفتی ـ نظری

1

·       بشریت به تدوین ساز و برگ متعالی و متکامل شناخت، به تدوین خرد کل اندیش (فلسفه مارکسیستی ـ لنینیستی) نایل آمده است.

·       خرد کل اندیشی که کل هستی را می شکافد و می شناسد و ضمنا اسلوب تحلیلی لازم را در اختیار هر کدام از علوم منفرد قرار می دهد.   

2

·       بشریت وارد دوران نفی نفی تمام تاریخی شده است تا جامعه طبقاتی را برای همیشه نفی کند و جامعه بی طبقه آغازین نفی شده را در پله متعالی تر توسعه، اثبات کند.

·       یعنی به کمونیسم بگذرد که دیالک تیکی از هومانیسم و ناتورالیسم است.

پ

بلحاظ اخلاقی

·       بشریت بلحاظ اخلاقی نیز پله به پله از نردبام توسعه بالا رفته است و زمینه عینی لازم برای گذار به جامعه کمونیستی را فراهم آورده است.

·       جامعه ای که در آن بر توحش جامعه طبقاتی پایان داده خواهد شد و خرد بر اریکه قدرت خواهد نشست و بشریت اخلاق مند خواهد گشت.

·       یعنی ایدئال مولانا، جامه عمل و واقعیت و عینیت خواهد پوشید.

ادامه دارد.