دایرة المعارف فلسفه بورژوائی واپسین (442)

 

پروفسور دکتر هورست هولتسر

فصل هشتم

علوم اجتماعی / جامعه شناسی

برگردان شین میم شین

بخش هفتم

توسعه جامعه شناسی بورژوائی

در کشورهای مختلف سرمایه داری:

قسمت چهارم 

جامعه شناسی آلمان 

پیشکش به

کاظم انصاری

مؤخره

نیروهای محرکه ی واقعی علوم اجتماعی بورژوائی

که برای علوم اجتماعی بورژوائی

نا شناخته می مانند.

فرانتس مرینگ (1846 ـ 1919) 
نویسنده، مورخ و سیاستمدار مارکسیست
سردبیر روزنامه خلق لایپزیگ
از مخالفان خط مشی برنشتاین و از مؤسسان انجمن اسپارتاکوس 
همراه با کارل لیب کنشت و روزا لوکزمبورگ

·        فریدریش انگلس در چهاردهم ژوئیه در یاد داشتی به فرانتس مرینگ، می نویسد.

·        این چکیده نظری دقیقی در زمینه تاریخ علوم اجتماعی و جامعه شناسی بورژوائی، شرکت آن در مبارزات طبقاتی و موضع مخالفت اصولی و برجسته آن با همه آن چیزهائی است که در مفهوم «ماتریالیسم تاریخی» تجرید می یابند:

    

1

·        «ایده ئولوژی روندی است که توسط به اصطلاح متفکری به مدد شعور تحقق  می یابد.

·        ولی به مدد شعور کاذبی تحقق می یابد.

2

·        نیروهای محرکه واقعی که متفکر مربوطه را به حرکت وامی دارند، برای او نا شناخته می مانند.

·        اگر چنین نباشد، آن دیگر، روند ایده ئولوژیکی نخواهد بود.

3

·        متفکر مربوطه نیروهای محرکه ظاهری غلط را در خیال خود می پرورد.

4

·         از آنجا که ایده ئولوژی، روندی فکری ئی است، متفکر مربوطه محتوا و فرم آن را از تفکر محض استخراج می کند.

·        یا از تفکر محض خویش و یا از تفکر محض متفکران قبل از خویش.  

5

·        متفکر مربوطه با مواد فکری صرف کار می کند، که به غفلت، آن را محصول تفکر تصور می کند.

·        بی آنکه منشاء دور آن را، یعنی منشاء مستقل از تفکر آن را، مورد بررسی قرار دهد. 

6

·        او کمترین شکی در این زمینه ندارد که هر عملی ـ در تحلیل نهائی ـ شالوده فکری دارد.

·        برای اینکه به واسطه تفکر صورت می گیرد.   

7

·        هر ایدئولوگ تاریخی، بنابرین، در هر عرصه علمی، چیزی دارد که مستقلا در تفکر نسل قبلی تشکیل یافته است و در مغز نسل های متوالی، سیر تکاملی مستقل و خاص خود را طی کرده است.

8

·        البته حقایق امور دیگر از همان عرصه علمی و یا از عرصه های علمی دیگر می توانند بر توسعه و تکامل آن چیز تأثیر گذاشته باشند.

·        اما این حقایق امور نیز، به نوبه خود ثمرات صرف روند فکری اند که مسکوت گذاشته می شود.

·        بدین طریق، ما همیشه در عرصه تفکر صرف می مانیم که حتی ثقیل ترین حقایق امور را سعادتمندانه هضم کرده است.

9

·        این هاله ی تاریخ مستقل تصورات ایده ئولوژیکی در هر عرصه خاص است که قبل از همه، اکثر افراد را کور می کند.»

·        (مارکس و انگلس، «کلیات»، جلد 39، ص 97)   

پایان

ادامه دارد.