پروفسور دکتر گونتر کروبر
برگردان شین میم شین
·
مقوله ضرورت (جبر) در آن واحد در دو دیالک تیک شرکت می
ورزد:
الف
·
در دیالک تیک ضرورت و آزادی
·
(دیالک تیک جبر و اختیار)
ب
·
در دیالک تیک ضرورت و تصادف
·
(دیالک تیک جبر و تصادف)
·
ضرورت و یا جبر، به نوعی از پیوندها میان اوبژکت ها،
روندها، سیستم ها و غیره ی جهان مادی و یا جهان روحی (شعوری)، اطلاق می شود که تحت
شرایط مورد نظر، بروشنی تعیین شده و فقط بدان گونه می تواند باشد و نه بگونه ای
دیگر.
1
·
ضرورت (جبر) خصلت عینی دارد، یعنی
وجودش، مستقل از روح و یا شعور انسانی است.
2
·
ضرورت (جبر) منطقی بیانگر پیوند منطقی روشن
میان مفاهیم، احکام و غیره است.
·
مثلا کلیه پیوندهای حکمی منطقی حقیقی، یعنی عباراتی که برای کلیه
احکام متشکله مفروض شان، تنها ارزش حقیقت «حقیقی»
یافت می شود، بلحاظ منطقی جبری و یا ضرور اند.
·
چنین عباراتی را در منطق صوری، قوانین
منطقی نیز می نامند، که شالوده قواعد اصلی استنتاجات استقرائی اند.
3
·
در منطق
مودالیته نیز ـ البته به معنائی دیگر ـ از ضرورت (جبر) منطقی سخن می
رود.
4
·
در حالیکه ضرورت (جبر) منطقی
عبارات عام الاعتبار، خصلت اکستن سیونال دارد، ضرورت (جبر)، در منطق مودالیته، خصلت اینتن
سیونال کسب می کند و با مودالیته های منطقی دیگر، از قبیل امکان، عدم امکان، تصادف
و غیره در رابطه قرار داده می شود.
·
(اکستن سیونال:
·
پیوند حکمی زمانی اکستن سیونال نامیده می شود که ارزش حقیقت آن، فقط بر مبنای ارزش حقیقت
احکامی تعیین شود که با آن در پیوند قرار دارند، البته نه بر مبنای محتوای آنها.
·
اینتن سیونال:
·
اینتن سیونال پیوند حکمی ئی را می نامند
که که حقیقت و یا بطلان
آن فقط وابسته به حقیقت و بطلان احکام متشکله آن نباشد، بلکه علاوه بر آن منوط به محتوای خاص آنها باشد. مترجم)
·
مراجعه کنید به اکستن سیونال و اینتن سیونال
در تارنمای دایرة المعارف روشنگری
5
·
ضرورت (جبر) منطقی، اما در هر دو مورد یاد شده، انعکاس پیوندهای ضرور
(جبری) بطور عینی موجود در شعور
انسانی است.
6
·
برسمیت شناختن پیوندهای
ضرور
(جبری) عینی در طبیعت و
جامعه و انعکاس حتی الامکان درست آنها در آئینه ضمیر (شعور) انسانی، شاخص عمده هر فلسفه ماتریالیستی است.
7
·
انکار خصلت عینی ضرورت (جبر) و استخراج آن از اصول سوبژکتیو
و روحی و یا ماورای جهانی، مشخصه ایدئالیسم است.
·
به قول لنین، «برسمیت
شناختن ضرورت
(جبر) در طبیعت و
استخراج ضرورت (جبر) فکری از آن، به معنی ماتریالیسم است و استخراج ضرورت
(جبر) عینی از ضرورت (جبر) فکری به معنی ایدئالیسم.»
·
(لنین، «مجموعه آثار»، جلد 14، ص 162)
8
·
مفهوم ضرورت (جبر) عینی ـ عمدتا ـ
تقریبا در کلیه سیستم های ماتریالیستی جهان باستان وجود داشته و در آموزش های دموکریت و اپیکور معنی و اهمیت ویژه ای کسب می کند.
·
مراجعه کنید به اتمیسم در تارنمای دایرة المعارف روشنگری
ادامه دارد.
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر