سیری در سخنی از فروغ فرخزاد (2)

فروغ فرخزاد
(1313 ـ 1345)
(1934 ـ 1966)
شین میم شین

ﺣﮑﺎﯾﺖ ﻋﺠﯿﺒﯽ اﺳﺖ
ﻣﯿﮕﻦ:

« ﺍﮔﻪ ﯾﻪ ﮔﺮﮒ ﺧﻮﺍﺳﺖ ﺑﻬﺖ ﺣﻤﻠﻪ ﮐﻨﻪ،

ﺳﺮﯾﻊ ﻋﺮﯾﺎﻥ ﺷﻮ!
ﺍﻭﻧﻮﻗﺖ، ﻓﻘﻂ ﻣﯿﺎﺩ ﺗﻨﺖ ﺭﻭ ﺑﻮ ﻣﯿﮑﺸﻪ
ﻭ ﺭﺍﻫﺸﻮ ﻣﯿﮑﺸﻪ ﻭ ﻣﯿﺮﻩ
ﻭ ﺗﺎ ﺁﺧﺮ ﻋﻤﺮﺵ بوﯼ ﺗﻨﺖ ﺭﻭ ﺍﺯ ﯾﺎﺩ ﻧﻤﯽ ﺑﺮﻩ،
ﻭ ﺍﮔﻪ ﺑﺎﺯ ﻫﻢ ﺗﻮﺭﻭ ﺑﺒﯿﻨﻪ،

ﺍﺯ ﺑﻮﯼ ﺗﻨﺖ ﺗﻮ ﺭﺍ ﺑﻪ ﯾﺎﺩ ﻣﯿﺎﺭﻩ
ﻭ ﺑﻬﺖ ﺣﻤﻠﻪ ﻧﻤﯿﮑﻨﻪ»

ﺍﻣﺎ

ﺍﻣﺎﻥ ﺍﺯ ﺁﺩﻣﯿﺰﺍﺩ

ﻋﺮﯾﺎﻥ ﻧﺸﺪﻩ،

ﺗﻮﺭﺍ ﭼﻨﺎﻥ ﻣﯽ ﺩﺭﺩ،

ﮐﻪ ﺗﺎ ﺁﺧﺮ ﻋﻤﺮﺕ ﻓﺮﺍﻣﻮﺷﺖ ﻧﺸﻮﺩ.

ﻓﺮﻭﻍ ﻓﺮﺧﺰﺍﺩ

·        تأمل روی این سخن فروغ هم برای آشنائی با جهان بینی او می تواند مفید باشد و هم برای کشف صحت و سقم نظر او.

·        فروغ در این سخن، قصد انتقاد از جامعه و همنوع را دارد.

1

ﺣﮑﺎﯾﺖ ﻋﺠﯿﺒﯽ اﺳﺖ.

·        او احتمالا ـ به تجربه ـ به این نتیجه رسیده که انسان درنده تر از هر دددرنده ای است و برای اثبات این نظر حکایتی را نقل می کند:

2

ﻣﯿﮕﻦ:

« ﺍﮔﻪ ﯾﻪ ﮔﺮﮒ ﺧﻮﺍﺳﺖ ﺑﻬﺖ ﺣﻤﻠﻪ ﮐﻨﻪ،

ﺳﺮﯾﻊ ﻋﺮﯾﺎﻥ ﺷﻮ!
ﺍﻭﻧﻮﻗﺖ، ﻓﻘﻂ ﻣﯿﺎﺩ ﺗﻨﺖ ﺭﻭ ﺑﻮ ﻣﯿﮑﺸﻪ
ﻭ ﺭﺍﻫﺸﻮ ﻣﯿﮑﺸﻪ ﻭ ﻣﯿﺮﻩ
ﻭ ﺗﺎ ﺁﺧﺮ ﻋﻤﺮﺵ بوﯼ ﺗﻨﺖ ﺭﻭ ﺍﺯ ﯾﺎﺩ ﻧﻤﯽ ﺑﺮﻩ
ﻭ ﺍﮔﻪ ﺑﺎﺯ ﻫﻢ ﺗﻮﺭﻭ ﺑﺒﯿﻨﻪ،

ﺍﺯ ﺑﻮﯼ ﺗﻨﺖ ﺗﻮ ﺭﺍ ﺑﻪ ﯾﺎﺩ ﻣﯿﺎﺭﻩ
ﻭ ﺑﻬﺖ ﺣﻤﻠﻪ ﻧﻤﯿﮑﻨﻪ»

·        جک لندن هم قصه هائی راجع به گرگ دارد.

·        اکثر آنها حتی به شکل فیلم عرضه شده اند.

·        در خیلی از این فیلم ها اما قبل از نشان دادن شان، هشدار داده می شود که محتوای این فیلم جفنگ است تا امر به بیننده فیلم مشتبه نشود و به خطر نیفتد.

·        چون انسان و جامعه علیرغم داشتن منشاء طبیعی، هویتی و ماهیتی دیگر دارد و با طبیعت یکسان نیست.

·        رابطه جامعه با طبیعت (انسان با جانور)  رابطه ای دیالک تیکی است.

·        یعنی رابطه ای مبتنی بر وحدت و تضاد است.

3

·        گرگ نیای طبیعی انسان است.

·        انسان ولی در روند کار و ببرکت کار، از طبیعت گسسته است و انسان شده است.

·        موجود طبیعی (جانور) سابق به موجودی اجتماعی ارتقا یافته است.

·        جامعه طبیعت دوم است.

·        جامعه هم طبیعت است و هم نیست.

·        انسان هم جولانگاه دیالک تیک طبیعت اول و طبیعت دوم است.

·        جولانگاه دیالک تیک غریزه و عقل است.

·        معیار درجه ی انسانیت انسان، عقل او ست.

·        عقل قوه ای است که پا فراتر نهادن از حد و مرز طبیعی را امکان پذیر می سازد.  

4

·        معلوم نیست که این حکایت از کدام شیر حلال خورده ای است.

·        در آزمایشات عملی در رابطه با همبود گرگ ها و همزیستی با گرگ ها، یعنی پذیرفته شدن انسانی به عنوان گرگ از سوی گرگ ها که چه بسا به صورت کتاب و فیلم هم منتشر شده اند، حرفی از لخت شدن در بین نیست.

·        بوی تن اما چیست که بزعم فروغ ضامن امنیتی میان گرگ و انسان تلقی می شود؟  

5

·        بو در عالم جانوران و بخشا هنوز هم در عالم انسان ها، معیار معرفتی مثبت و منفی این و آن است.

·        جانوران با بو (ادرار و دیگر ترشحات ارگانیکی) هم حریم خویش را نشانه گذاری می کنند و هم با انواع مختلف جانوران به مبادله اطلاعی می پردازند.

6

·        گرگ و سگ به نوع واحدی تعلق دارند و حس بویایی فوق العاده قوی و تیز دارند.

·        به همین دلیل از همین لیاقت معرفتی سگ برای ردجوئی از اشیاء (مثلا تریاک)،  جانوران (مثلا نوع معینی از قورباغه ها)  و انسان ها استفاده می شود.

·        هر بو در واقع حاکی از وجود مولکول های مادی معینی   است.

7

·        سگ هم به بوی صاحبش وابسته می شود.

·        درست به همان سان که کسی به مواد مخدره معتاد می شود.

·        سگ می تواند با پیگیری مولکول های بویناک صاحبش، حتی از فاصله چندین کیلومتری، او را پیدا کند. 

8

ﻣﯿﮕﻦ:

« ﺍﮔﻪ ﯾﻪ ﮔﺮﮒ ﺧﻮﺍﺳﺖ ﺑﻬﺖ ﺣﻤﻠﻪ ﮐﻨﻪ،

ﺳﺮﯾﻊ ﻋﺮﯾﺎﻥ ﺷﻮ!
ﺍﻭﻧﻮﻗﺖ، ﻓﻘﻂ ﻣﯿﺎﺩ ﺗﻨﺖ ﺭﻭ ﺑﻮ ﻣﯿﮑﺸﻪ
ﻭ ﺭﺍﻫﺸﻮ ﻣﯿﮑﺸﻪ ﻭ ﻣﯿﺮﻩ
ﻭ ﺗﺎ ﺁﺧﺮ ﻋﻤﺮﺵ بوﯼ ﺗﻨﺖ ﺭﻭ ﺍﺯ ﯾﺎﺩ ﻧﻤﯽ ﺑﺮﻩ،
ﻭ ﺍﮔﻪ ﺑﺎﺯ ﻫﻢ ﺗﻮﺭﻭ ﺑﺒﯿﻨﻪ،

ﺍﺯ ﺑﻮﯼ ﺗﻨﺖ ﺗﻮ ﺭﺍ ﺑﻪ ﯾﺎﺩ ﻣﯿﺎﺭﻩ
ﻭ ﺑﻬﺖ ﺣﻤﻠﻪ ﻧﻤﯿﮑﻨﻪ»

·        فروغ و یا مؤلف حکایت عجیب، اما از بوی تن انسان ها سپر امنیتی سرهم بندی می کنند.

·        نتیجه این می شود که گرگ هر کس را بو کند، از سر تا پا اسیر عشق او می شود.

·        بنا بر این تئوری فروغ دلیل کشتار بی دلیل صدها گوسفند در چند ساعت از سوی گرگ ها، محجب بودن گوسفند است.

·        اگر گوسفند پشم نداشته باشد، گرگ بو پرست می آید، بو می کند، تا آخر عمر سرسپرده اش می شود و هرگز فکر حمله به آن را به خاطرش خطور نمی دهد.

9

ﻣﯿﮕﻦ:

« ﺍﮔﻪ ﯾﻪ ﮔﺮﮒ ﺧﻮﺍﺳﺖ ﺑﻬﺖ ﺣﻤﻠﻪ ﮐﻨﻪ،

ﺳﺮﯾﻊ ﻋﺮﯾﺎﻥ ﺷﻮ!

·        اشکال منطقی ـ تجربی این حکایت عجیب فروغ ـ قبل از همه ـ در فریضه «عریان شدن سریع» است.

·        مؤلف حکایت عجیب و فروغ خیال می کنند که محجب بودن زن و یا مرد ضمنا مانع انتشار مولکول های بویناک از تنش می شود.

·        وای اگر سطل ننه ات طلب ها از این تئوری فروغ با خبر شوند.

·        آنگاه چه شعارهای مصور در زمینه ی معایب و مضرات حجاب در فیس بوک خراب سرهم بندی نمی کنند و چه مجسمه ها از گرگ ها در جلوی قصر شاهان نیم وجبی برپا نمی دارند.  

ادامه دارد.