دایرة المعارف فلسفه بورژوائی واپسین (83)

فصل پنجم

ایدئالیسم

پروفسور دکتر اندراس گدو

برگردان شین میم شین

بخش سوم

تاریخ پیدایش فلسفه حیات و پوزیتیویسم:

نقد خرد

قسمت پنجم

گسست با تفکر فلسفی و انتقاد از علم:

کیرکگارد

سورن کیرکگارد (1813 ـ 1855)  

فیلسوف، مقاله نویس، تئولوگ و نویسنده مذهبی دانمارکی

از فلاسفه بورژوائی واپسین

از مؤسسین اگزیستانسیالیسم

1

·        در بافت تاریخی فلسفه حیات، نه فقط تداوم بالقوه «یگانه» ستائی (من ستائی) اشتیرنر و ایدئولوژی های بعدی از قبیل شورش انتزاعی ـ عام بر ضد وضع موجود صورت می گیرد، بلکه ضمنا فرقه های غیر مذهبی و حتی آته ئیستی اگزیستانسیالیسم تشکیل می یابند.  

2

·        این فلسفه ها ـ قبل از همه ـ با میراث فکری کیرکگارد و یا نیچه رابطه برقرار می کنند و ببرکت داشتن وجوه مشترک با «یگانه» ستائی اشتیرنر به مثابه انگیزه و امکان ایده شورش مطلق نمودین در چارچوب تفکر بورژوائی واپسین می مانند.

3

·        ناهمانندی ها و تضادهای نمودین (ظاهری) میان جهان فکری اشتیرنر و روحگرائی کیرکگارد فقط به مدت کوتاهی مانع کشف تعلق بنیادی آندو به یکدیگر و به تفکر بورژوائی واپسین می شوند:

الف

·        آماج قرار دادن حفظ وضع موجود و حمایت از آن

ب

·        ضدیت با دموکراسی

ت

·        ضدیت با کمونیسم بطور کلی

پ

·        مدرنیزه کردن مسیحیت

ث

·        احیای مسیحیت

4

·        کیرکگارد در خاطرات روزانه خود می نویسد:

·        «من می توانم حقیقتا بگویم که عملا خادم وضع موجود بوده ام.

·        گیرم که در تصور خیلی ها طرفدار نوگرائی بوده ام، رفرماتور بوده ام.

·        اما علیرغم آن همیشه خادم وضع موجود بوده ام.

·        برای اینکه من «توده» را مظهر شر می دانم.

·        اگر بر افتم، باید بدست توده بر افتم.

·        همیشه با تمام قوا به حمایت از حکومت و طبقه حاکمه پرداخته ام و بر ضد توده جبهه گرفته ام و جبهه خواهم گرفت.»

·        (کیرکگارد، «خاطرات روزانه»، جلد 3، ص 886، 1968)  

5

·        «بهترین فرم حکومت، سلطنت است.

·        سلطنت بهتر از دیگر فرم های حکومت، حامی بی سر و صدای تصورات بخش خصوصی و حماقت معصومانه بخش خصوصی بوده است.

·        فقط دموکراسی، یعنی استبدادی ترین فرم حکومت است که فرد فرد اعضای جامعه را به شرکت مثبت مکلف می سازد.»

·        (کیرکگارد، «خرده ـ ریزه های فلسفی و تبصره های غیرعلمی»، ص 834، 1976)

ادامه دارد.