تدارک تئوریک توضیح «تئوری شناخت» (34)

مانفرد بور (1927 ـ 2008)

فیلسوف و مورخ فلسفه
رئیس انستیتوی مرکزی در آکادمی علوم آلمان دموکراتیک
از برجسته ترین نمایندگان مارکسیسم ـ لنینیسم
از مدافعان مارکسیسم ـ لنینیسم در قبال جریانان جدید تحت نام مارکسیسم (مثلا «فلسفه امید» ارنست بلوخ)
اثر معروف او:
«در زمنیه انتقاد از ایدئولوژی بورژوائی»
آثار:
گذار از فیشته به هگل (1965)
عظمت و محدودیت فلسفه کانت (1974)

اپوستریوری
(ضد اپریوری)
پروفسور دکتر مانفرد بور
برگردان شین میم شین

• اپوستریوری در واقع به معنی ناشی از بعدی است.

1

• اپوستریوری در فلسفه ماقبل کانت بطور کلی، به چیزهای زیر اطلاق می شود:

الف

• به هر آنچه که از تجربه حاصل می آید و مشروط به تجربه است.

ب

• به محتوای تجربی هر شناخت، در مغایرت با فرم آن اطلاق می شود.

2

• مسئله اینجا عبارت است از منشاء و سرچشمه شناخت انسانی.

• این به معانی زیر است:

الف

• این به معنی برگشت از «بعدی» به «قبلی» است.

ب

• این به معنی برگشت از شناختی که در قالب حکم ریخته شده به آنچه که مبنای شناخت بوده، است.

ت

• این به معنی برگشت به آن چیزی است که بلحاظ زمانی و یا منطقی، قبل از «بعدی» بوده و تعیین کننده بعدی بوده است.

3

• اپوستریوری به معنی شناخت منتج از اعمال نیز بکار می رود:

الف

• کانت هر شناختی را که ناشی از تجربه باشد، یعنی منشاء تجربی ـ پسیکولوژیکی (روانشناسی) داشته باشد و لذا فاقد ضرورت و اعتبار عام باشد، اپوستریوری می نامد:
• منظور کانت، شناخت حسی است که بکمک حواس حاصل می آید، یعنی بدون کمک مقوله ها و لذا بطور تصادفی.

مراجعه کنید به دیالک تیک ضرورت و تصادف در تارنمای دایرة المعارف روشنگری

پایان