سعدی(دکتر حسین رزمجو: بوستان سعدی، ص 11 ـ 15)
به فرمانبران بر، شه دادگر
پدروار خشم آورد بر پسر
گهش می زند، تا شود دردناک
گهی می کند، آبش از دیده پاک
شین میم شین
• معنی تحت اللفظی ابیات:
• شاده دادگر بسان پدر بر فرمانبران خشم می گیرد:
• گاهی تنبیه شان می کند و گه اشک چشم شان را خشک می کند.
1
• سعدی در این دو بیت، دیالک تیک فراز و فرود را به شکل دیالک تیک شاه و فرمانبر از سوئی و به شکل دیالک تیک پدر و پسر از سوی دیگر بسط و تعمیم می دهد.
• همانطور که در بخش پیشین گفته شد، دیالک تیک شاه و فرمانبر را هرگز نمی توان با دیالک تیک پدر و پسر یکی جا زد.
• سعدی ولی برای اشاعه ایدئولوژی فئودالی مجبور به عوامفریبی شده است.
• دیالک تیک پدر و پسر از عشق و عاطفه طبیعی ـ غریزی ـ اجتماعی سرشار است.
• در حالیکه دیالک تیک شاه و فرمانبر بر اجبار و زور استوار است و در حقیقت اصلا دیالک تیک نیست.
• چون در هر دیالک تیکی میان اقطاب دیالک تیکی تأثیر متقابل وجود دارد.
• اما در دیالک تیک واره شاه و فرمانبر، رابطه واره موسوم به وابستگی یکسویه حاکم است.
• فرمانبران چه بسا حتی اجازه طرح سؤال ندارد، ایفای نقش و تأثیرگذاری بر شاه پیشکش.
2
• سعدی از سوی دیگر، دیالک تیک مهر و قهر را به شکل دیالک تیک کوبش و نوازش بسط و تعمیم می دهد و به شاه دادگر کذائی هم نسبت می دهد.
• او خود بهتر می داند که از این خبرها نیست.
• دیالک تیک مهر و قهر اما در هر صورت یکی از مهمترین دیالک تیک های اجتماعی است.
• این دیالک تیک خود در فرم های گوناگون بسط و تعمیم می یابد.
• به عنوان مثال:
• دیالک تیک تحسین و تقبیح!
• دیالک تیک ستایش و سرزنش!
• دیالک تیک تمجید و انتقاد!
• پس از شکست سوسیالیسم در احزاب وسازمان های «چپ» و نه فقط در آنها، ایران تخریب دیالک تیک مهر و قهر بشدت مد شده است.
• حضرات با دست و دلبازی تمام، دیالک تیک مهر و قهر را تخریب می کنند، مهر را مطلق می کنند و قهر را بکلی دور می اندازند و فکر می کنند که شق القمر کرده اند و با مهر خشک و خالی می توان قدرت سیاسی را قبضه کرد و ضمنا حفظ کرد.
خودفریبی و عوامفریبی هزاران فرم دارد، این هم یکی از آن فرم ها ست.
پایان
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر