خود آموز خود اندیشی (۱۰۳۳)

 

شین میم شین

بوستان

باب سوم

در عشق و مستی و شور

حکایت اول

بخش دوم

(دکتر حسین رزمجو، «بوستان سعدی»، ص ۸۲ ـ ۸۳)

ما به سوی آنچه دانش زمانه مان نموده، می رویم

 

 

۱

پراکندگانند زیر فلک

که هم دد، توان خواندشان، هم ملک

 

ز یاد ملک، چون ملک نآرمند

شب و روز چون دد، ز مردم رمند

 

معنی تحت اللفظی:

عشاق حق بر روی زمین پراکنده شده اند که هم شبیه حیوانات اند و هم شبیه فرشتگان.

از یادآوری حق (ملک) به خود می لرزند و بسان حیوانات از مردم می رمند.

 

سعدی

در این دو بیت شعر،

عشاق حق را سلب آدمیت می کند و دیالک تیکی

از حیوان و فرشته می داند.

 

کسی بهتر از سعدی رابطه دیالک تیکی چیزها را نفهمیده است و تفهیم نکرده است:

دد هم ضد ملک است و هم در عین حال، با ملک در وحدت است.

 

سعدی

علاوه بر این،

برای توصیف عشاق حق،

دیالک تیک تفرقه و جمعیت و دیالک تیک جنون و عقل را

از سوئی

و

دیالک تیک وحشی و فرشته

را

 از سوی دیگر بسط و تعمیم می دهد.

 

عشاق حق، مثل فرشته ها از یاد حق، در تب و تاب مدامند و آرام و قرار ندارند و همچون وحوش از مردم می گریزند.

عشاق حق

از مردم فرار می کنند و از شدت عشق به انعکاس آسمانی ـ انتزاعی اعضای طبقات حاکمه (مردم)

 دیوانه می شوند.

 

ادامه دارد.