خود آموز خود اندیشی (۱۰۴۶)

 

شین میم شین

بوستان

باب سوم

در عشق و مستی و شور

حکایت اول

بخش دوم

(دکتر حسین رزمجو، «بوستان سعدی»، ص ۸۲ ـ ۸۳)

ما به سوی آنچه دانش زمانه مان نموده، می رویم

 

۱

پریشیده عقل و پراکنده هوش

ز قول نصیحتگر آکنده گوش

معنی تحت اللفظی:

مشخصه مهم عشاق حق، پریشانی عقلی و حواس پرتی از سویی

و

اندرز باران گشتن شان از سوی دیگر است.

 

 

ملک نوبتی گفت اش:

«ای نیک بخت،

به نفرت ز من درمکش روی، سخت

 

معنی تحت اللفظی:

پادشاه به عارف گفت:

این چنین به من نفرت نورز.

 

سعدی در  این شعر،

خواه و ناخواه و آگاه و ناخودآگاه

دیالک تیک عشق و نفرت

را

 در دیالک تیک طبقه حاکمه و توده نمودار می سازد:

عارف انقلابی از عالی ترین نماینده طبقه حاکمه، عینا و علنا متنفر و بیزار است و این تنفر عمیق را چه بسا حتی نشان ملک می دهد.

 

سؤال

اولا

 این است که چرا و به چه دلیل؟

هدف و آماج عارف از نمودارسازی علنی نفرت به ملک چیست؟

کاری که می تواند خیلی خطرناک باشد.

تعداد وزرایی که منتقد ملک بوده اند و قبض روح شده اند، اندک نیست.

 

ثانیا

چرا ملک به عوض زدن گردن عارف به التماس پرداخته است و در صدد جلب محبت او ست؟

 

ادامه دارد.