۱۴۰۰ شهریور ۱۳, شنبه

فرهنگ مفاهیم فلسفی (الف) امکان (۶)

Thumbnail

 پروفسور دکتر گونتر کروبر

برگردان

شین میم شین

 

۱۰

اروین شرودینگر

 (۱۸۸۷ ـ ۱۹۶۱)

معادله شرودینگر توسعه زمانی و مکانی وضع سیستم کوانتومی را توصیف می کند.

این معادله در سال ۱۹۲۶ تحت عنوان «معادله موجی» فرمولبندی شد و برای اولین بار جهت توضیح طیف های اتم هیدروژن مورد استفاده قرار گرفت.

این معادله، معادله مرکزی مکانیک کوانتومی غیر رلاتیویستی را تشکیل می دهد.

 

·      فیزیک مدرن، دیالک تیک امکان و ضرورت را ازسوئی و دیالک تیک امکان و تصادف را از سوی دیگر وسیعا در نظر می گیرد:

·      مثلا فونکسیون (y) فیزیک کوانتومی، معادلات شرودینگر و هایزنبرگ، امکان های رفتار ذرات هسته ای را توصیف می کند.

 

۱۱

·      نحوه و نوع به واقعیت پیوستن این امکان ها با گشتاور تصادف نیز همراه است.

 

۱۲

·      در میدان امکان های رئال، مراحل به لحاظ کمی تعیین پذیر گوناگونی در رابطه با تبدیل امکان به واقعیت وجود دارند.

 

۱۳

·      این معیار کمی امکان که پایه و اساس مراحل یاد شده را تشکیل می دهد، احتمال  نامیده می شود.

 

۱۴

·      احتمالات لازم برای تبدیل یک امکان به واقعیت (W1) یا به واقعیت (W2) روی هم رفته ثابت نمی مانند.

 

۱۵

ورنر هایزنبرگ

(۱۹۰۱ ـ ۱۹۷۶)

 

مؤسس رابطه نادقیق و یا نامعین در سال (۱۹۲۷):

 حکم فیزیک کوانتومی، مبنی بر اینکه دو مقدار اندازه گیری شده یک ذره را نمی توان همیشه مستقل از یکدیگر تعیین کرد.

رابطه نا معین از نارسائی در روندهای اندازه گیری ناشی نمی شود، بلکه علت اصولی دارد.

 

·      در روند توسعه، جا به جائی های مداوم صورت می گیرد.    

 

۱۶

·      به عنوان مثال، تا زمانی که امپریالیسم در کره زمین وجود دارد، امکان جنگ نیز وجود خواهد داشت.

 

۱۷

·      در دوران کنونی اما امکان جلوگیری از جنگ نیز وجود دارد.

 

۱۸

·      به واقعیت پیوستن امکانی موجب تغییر جزئی و یا کلی میدان امکان ها می شود.

 

۱۹

·      آنگاه امکان های جدیدی پدید می آیند و برخی از امکان هائی که وجود داشته اند، به امکان های محال و غیرممکن بدل می شوند.

 

۲۰

·      این را می توان در یک مثال ساده ریاضی نشان داد:

·      فرض کنیم در لیوانی دو تیله سفید، یک عدد تیله قرمز و یک عدد تیله آبی رنگ وجود دارند.

·      برای بیرون آوردن تیله ای با رنگ معینی سه امکان وجود دارد.

·      اما این امکان ها از نظر کمی متفاوتند و به یکسان محتمل نیستند.

·      فرض کنیم که ما یک تیله آبی بیرون آورده ایم.

·      اکنون امکان بیرون آوردن مجدد تیله آبی از بین رفته است  و به امکان محال و غیرممکن بدل شده است و احتمال بیرون آوردن یک تیله سفید افزایش یافته است.

·      میان امکان (a1) و واقعیت های (W1)، (W2)، (W3) و  غیره که با تحقق این امکان (a1) می توانند، جامه واقعیت به خود پوشند، مناسباتی وجود دارد.

·      واقعیت های یاد شده می توانند ـ به عنوان مثال ـ یکدیگر را محال و غیرممکن سازند و یا بنا بر شرایط معینی می توانند هر دو ممکن (امکان های رئال) باشند.

·      مثلا حفظ صلح (W1) و شروع جنگ (W2) در دوران معاصر همدیگر را محال و غیرممکن می سازند.

 

۲۱

·      تمیز موارد یاد شده از یکدیگر برای متدئولوژی علوم از اهمیت بزرگی برخوردار است.

 

۲۲

·      فرض کنیم که امکان (a1) حتما به واقعیت های (W1) و یا (W2) بدل می شود.

·      حال اگر سه حالت موجود باشد، فرضیه یاد شده را با اعلام اینکه (W3) تحقق خواهد یافت، تنها زمانی می توان نادرست اعلام کرد، که واقعیت های (W1)، (W2)، (W3) همدیگر را غیرممکن سازند و لاغیر.

 

ادامه دارد.

هیچ نظری موجود نیست:

ارسال یک نظر