پروفسور دکتر گونتر کروبر
برگردان
۵
امکان منطقی
۱
· امکان منطقی خصلتی مطلقا متفاوت با امکان فرمال، انتزاعی و رئال دارد.
۲
· مسئله اینجا نه امکان وجود قضایا، بلکه امکان حقیقت قضایا ست.
۳
· اینجا پای مقولات بالضره (ضرورتا) حقیقی و یا تصادفا حقیقی مربوط به امکان در میان است.
۴
· فرمولبندی منطقی این مقوله ها را می توان در یک تخمین مودالیته به مورد اجرا گذاشت.
۵
· مثلا در منطق سه ارزشی، در جوار ارزش حقیقی «درست»، ارزش «نادرست»، ارزش حقیقی سومی به نام «حتی الامکان درست» نیز ظاهر می شود.
· ضمنا می توان مودالیته های حقیقی دیگر را در مودالیته «حتی الامکان درست» خلاصه کرد.
۶
· میان امکان منطقی و امکان رئال تفاوت اساسی وجود دارد.
۷
· برای اثبات امکان منطقی یک امر باید آن را مطابق با اصل بازسازی کرد.
۸
· امکان منطقی بعد از موفقیت این بازسازی به واقعیت منطقی مبدل می شود:
· دیالک تیک امکان و واقعیت، دیالک تیک امکان منطقی و واقعیت منطقی
۹
· مثلا برای اثبات وجود یک محاسبه دیفرانسیال (مشتق گیری) باید راه حلی ارائه داده شود.
· بدین طریق، امکان و واقعیت بر هم منطبق می شوند.
۱۰
· حتی یک دلیل ریاضی و یا منطقی که ما به خواب دیده ایم، اگر آن را دو باره به خاطر بیاوریم، می تواند به واقعیت ریاضی و یا منطقی مبدل شود.
· اما به خواب دیدن سفر به کره مریخ ـ برعکس ـ نمی تواند به واقعیت بدل شود.
۱۱
· در این زمینه مسائل حل نشده بیشماری وجود دارند که ما نمی توانیم به تک تک آنها بپردازیم.
۱۲
· مثلا مسائل زیرین:
· آیا وجود ریاضی، با قابل بازسازی ریاضی بودن یکی است؟
· آیا می توان در ریاضیات و یا در منطق چیزی را امکان پذیر قلمداد کرد، اگر تصور بازسازی آن تناقض منطقی به همراه نیاورد؟
۶
امکان معرفتی ـ نظری (تئوری شناخت)
۱
· از امکان معرفتی ـ نظری ـ به معنی وسیع کلمه ـ وقتی صحبت می شود، که مسئله امکان شناخت جهان به طور کلی و یا عرصه معینی از آن مورد نظر باشد.
۲
· این مسئله، موضوع تئوری شناخت مارکسیستی است.
۳
· از امکان معرفتی ـ نظری ـ به معنی محدود کلمه ـ وقتی صحبت می شود، که پاسخ به پرسش های زیر مطرح باشد:
الف
· آیا می توان به صحت و سقم حکمی مطمئن شد؟
ب
· آیا می توان و یا چگونه می توان به صحت و سقم جمله ای یقین آورد؟
پ
· آیا می توان صحت و سقم چنین جمله ای را همچنان نامعلوم قلمداد کرد؟
۷
مقوله «امکان» در اخلاق و یا اتیک
۱
· مقوله «امکان» را می توان در عرصه اخلاق و یا اتیک نیز به کار برد.
۲
· در این مورد مسائل زیرین مطرح می شوند:
الف
· ما چه باید بکنیم؟
ب
· ما اجازه انجام کدام کارها را داریم و کدام کارها را نداریم؟
۳
· این مقوله ها به احکام و یا چیزها، روندها و غیره مربوط نمی شوند، بلکه به اعمال انسانی مربوط می شوند.
۴
· آنچه ما اجازه انجامش را داریم، انجامش نه ممنوع است و نه الزامی.
۵
· ما در این جور موارد تا حدودی با عدم یقین اخلاقی سر و کار داریم.
*****
۸
· عرصه های مختلف فوق الذکر استفاده از مقوله «امکان» ـ علیرغم تفاوت فی مابین ـ در پیوند تنگاتنگی با هم قرار دارند.
۹
· امکانات عملی انسانی بر امکانات واقعیت عینی، بر امکانات دانش و بر امکانات شناخت مبتنی اند.
۱۰
· انسان ـ به عنوان موجود اندیشنده و شناسنده ـ فقط به دلایل زیر می تواند به شناخت واقعیت عینی نایل آید:
الف
· به دلیل اینکه او توان تأثیرگذاری عملی فعال بر واقعیت عینی را دارد.
ب
· به دلیل اینکه او ـ بر خلاف یاوه های ماتریالیسم مکانیکی ـ سرسپرده بی اراده و مقهور مقدر واقعیت عینی نیست.
پ
· به دلیل اینکه امکان و واقعیت در جهان واقعی بر هم منطبق نمی شوند و تنها از این رو ست که اختیار (آزادی) انسانی امکان پذیر می گردد.
ت
· بدون تفکر، شناخت و عمل اخلاقمند، امکان و واقعیت پدید نمی آیند.
· مراجعه کنید به واقعیت، ضرورت (جبر)
پایان
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر