از این اوستا
(۱۳۴۴)
منزلی
در دوردست
ویرایش و
تحلیل
از
ربابه نون
۱
مزدک:
من جز اینجایی که می‌بینم، نمی‌دانم
پرسنده:
یا جز اینجایی که می‌دانی، نمی‌بینی
مزدک:
من نمی‌دانم چه، آنچه یا کجا آنجا ست.
معنی تحت اللفظی:
من غیر از اینجا که می بینم، نمی دانم.
یا غیر از اینجا که می دانی، نمی بینی؟
من نمی دانم آنجا چه، آنچه و کجا ست.
اخوان در این گفتگو با مزدک کذایی،
واژه بازی می کند.
دلیل واژه بازی افراد،
فقر مفهومی و خردستیزی است.
۲
مزدک:
من جز اینجایی که می‌بینم، نمی‌دانم
اصولا
دانستن جایی
نه مصطلح است و نه معنی دارد.
ویرایش:
من جز اینجایی که می بینم، نمی شناسم.
جاها را می توان شناخت.
البته در شعر قدیم، دانستن به معنی شناختن هم به کار رفته است.
اخوان ولی شاعر معاصر است و نه شاعر عهد قدیم.
۳
پرسنده:یا جز اینجایی که می‌دانی، نمی‌بینی
در این جمله اخوان نیز
دانستن جایی به عوض شناختن جایی به کار رفته است.
این کردوکارهای اخوان
چیزی جزفرمی از فرمالیسم نیستند.
فرم مبتنی بر واژه بازی از فرمالیسم اند.
۴
مزدک: من نمی‌دانم چه، آنچه یا کجا آنجا ست.
این جمله اخوان
را
می توان به دو طریق زیر معنی کرد و فهمید:
الف
من نمی دانم که آنجا (اوبژکت و یا موضوع شناخت) چه، آنچه و کجا ست.
خردستیزی مبتنی بر واژه بازی در این جمله اخوان
نسبت دادن «چه و آنچه» به جایی است.
درست، «من نمی دانم که آنجا کجا ست» است
و
نه
من «نمی دانم آنجا چه و آنچه» است.
ب
من نمی دانم
چه چیزی در آنجا ست و آنجا کجا ست.
اصولا
فرقی بین وجود چه و آنچه (چیزی) در جایی وجود ندارد.
کجا انجا ست،
یعنی
آنجا کجا ست،
عیب و ایرادی ندارد.
ولی فهمش دشوار است.
چون
در این جمله اخوان
«کجا» با «چه و آنچه» همسایه است
خواننده گیج می شود.
اخوان هم همین را می خواهد.
شعرای حزب توده
از این واژه بازی ها و خردستیزی ها بیزارند.
۵
بودا: از همین دانستن و دیدن
یا ندانستن
سخن می‌رفت.
معنی تحت اللفظی: بحث بر سر همین دانستن و ندانستن و دیدن بوده است.
اخوان
مثل همه خردستیزان
شیفته سوبژکت
است:
اوبژکت شناخت
برای خزدستیزان
کشک حتی نیست.
فکر و ذکر آنها معطوف به سوبژکت است:
افعال اخوان هم مربوط به سوبژکت اند:
پرسنده
مزدک
بودا
زرتشت
اهورا
اهریمن
دانستن
ندانستن
دیدن
شناختن
اینکه چه چیزی باید دانسته و دیده و شناخته شود،
برای اخوان و خردستیزان رنگارنگ
فرعی و ثانوی است.
ادامه دارد.
این نظر توسط یک سرپرست وبلاگ حذف شد.
پاسخحذف