خرد ـ انسان ـ تاریخ (۲۶)

پروفسور دکتر مانفرد بور

پروفسور دکتر گرهارد بارچ

بخش سوم

 مکان تاریخی فلسفه

فرانسیس بیکن

فرانسیس بیکن

(۱۵۶۱ ـ ۱۶۲۶)

۴۶

·     البته هلموت هویسلر قبل از کسیرر همین نظر او راجع به فرانسیس بیکن را به طرز دیگری بیان داشته است.

·     (هلموت هویسلر، «فرانسیس بیکن و جایگاه تاریخی اش»، ۱۸۸۹)

۴۷

هیپولیت آدولف تاین

(۱۸۲۸ ـ ۱۸۹۳)

فیلسوف

مورخ

منتقد

فرانسوی

·     هلموت هویسلر تحت تأثیر تاین، آثار فرانسیس بیکن را نقطه پایانی فلسفه رنسانس انگلیس محسوب داشته بود:

·     فلاسفه رنسانس ایتالیا  برای هنر نقش استثنایی قایل بودند.

·     فرانسیس بیکن به عوض هنر، برای فن نقش استثنایی قایل می شود و با توجه به فن، جهانتصویر خود را تشکیل می دهد.

۴۸

·     در سال ۱۹۱۹ واژه «اندیشه قدرت مبتنی بر هوش (اینتلکتوئال)» فرانسیس بیکن مطرح می شود و اندکی بعد توسط جوزه په فورلانی مورد استفاده مجدد قرار می گیرد.

·     فورلانی بیکن را تحت تأثر کیمیاگری قلمداد می کند. 

۴۹

·     بیشک حق با فورلانی بوده است.

·     ولی قبل از او، پیر ژانه فرانسوی همین نظر را در تز خویش به سال ۱۸۸۹ ابراز داشته بود.

۴۰

·     فقط بر پایه «اندیشه قدرت مبتنی بر هوش»، آثار فرانسیس بیکن به طرز قطعی توسط روانشناسی تصاحب می شوند و طولی نمی کشد که روانکاوی تاریخی ساز، فرانسیس بیکن و آثار او را به خدمت می گیرد.

۴۱

·     بدین طریق، راه به سوی فلسفه فرانسیس بیکن مسدود می گردد. 

۴۲

·     هرچه از فرانسیس بیکن  و فلسفه اش از شر کونو فیشر و دیلتی و بخشا ویندل باند جان به در برده بود، توسط طرز نگرس پسیکولوژیکی در دهه های اخیر مدفون می گردد. 

۴۳

·     در نتیجه، برسمیت شناسی و تجلیل بحق و همه جانبه از فلسفه فرانسیس بیکن تا همین امروز به عمل نیامده است.   

۴۴

·     ضمنا فیلسوفی یافت نمی شود که راجع به او به اندازه فرانسیس بیکن مجادله شورانگیز و تلخ صورت گرفته باشد.  

۴۵

·     از گذشته نه چندان دور، فقط می توان به دو کتاب از تاریخفلسفه نگاری بورژوایی  اشاره کرد که در آنها زحمات فرانسیس بیکن برسمیت شناخته شده است: 

الف

·     والتر فروست، «بیکن و طبیعتفلسفه» (۱۹۲۷)

ب

·     هلموت بوک، «دولت و جامعه در قاموس بیکن» (۱۹۳۷)

۴۶

·     ما در اینجا به همه قضاوت ها راجع به بیکن نمی پردازیم.

·     ما فقط به برخی از آثار آلمانی راجع به بیکن بسنده می کنیم.

·     اما از همین آثار انگشت شمار معلوم می شود که چه بلبشوی نظری راجع به بیکن وجود دارد. 

۴۷

·     دلایل این بلبشوی نظری، نه در بی لیاقتی های مؤلفین مربوط به آثار بیکن و یا در شناخت ناقص از منابع و مواد مربوطه، بلکه در دو نکته زیر است:

الف

·     اولا در متد تاریخ نگاری معیوب بورژوایی است.  

ب

·     ثانیا همان طور که ذکرش گذشت، در جنبه جهان بینانه بیکن است.

·     بیکن ماتریالیست بوده است.  

پایان

ادامه دارد.