دین و یا مذهب عقل

 پروفسور گرهارد بارش

برگردان شین میم شین

·        مذهب عقل ـ بر خلاف دین و یا مذهب مثبته و یا مسیحیت ـ در چارچوب جنبش روشنگری اروپا و قبل از همه از سوی جنبش دئیستی و آزاد اندیشی تشکیل می شود.

·        مراجعه کنید به دئیسم در تارنمای دایرة المعارف روشنگری

1

 جنبش آزاد اندیشی

(ویکی پیدیا)

1

·        آزاد اندیشان ـ به زبان امروز ـ کسانی بوده اند که از معارف علمی پیروی می کردند و طرفدار هومانیسم غیرمذهبی بودند و به هیچکدام از مذاهب وابستگی نداشتند.

الف

·        از این رو، آنها ـ عمدتا ـ آته ئیست و یا لاادری (ندانمگرا) بوده اند.

ب

·        مفهوم «ارواح آزاد» که قدیمی تر از آن بوده، با مفهوم «آزاد اندیشان» خویشاوند است، ولی به هنگام پیدایش جنبش آزاد اندیشی به عنوان تحقیرواژه بکار می رفت.

ت

·        آزاد اندیشان اگرچه به قید و بندهای مذهبی از قبیل محرمات و جزمیات پای بند نبودند، ولی پیرو سرسخت قوانین و هنجارهای اخلاقی از قبیل آزادی، برابری، مدارا و مسالمت بوده اند.

·        مترجم)

2

·        در حالیکه نقش عقل در قرون وسطی بوسیله انجیل و ایمان به اوتوریته (مقامات کلیسا) ناچیز شمرده می شد، عقل در مذهب عقل ـ حتی در مورد ایمان مذهبی ـ بمثابه قاضی القضات تلقی می شود.

3

·        در مذهب عقل هرگز نباید به چیزهای ضد عقلی (ایراسیونال) ایمان آورد.

4

·        دئیسم اگرچه منکر شخص خدا ـ به مثابه خالق نخستین جهان ـ نمی شود، ولی ـ همزمان ـ اعلام می دارد که جهان پس از آفرینش بر بنیان قوانین خاص خود عمل می کند و توسعه می یابد و ضمنا ایمان به وحی و اعجاز را رد می کند.

5

·        نمایندگان مذهب عقل به شرح زیر بوده اند:

الف

·        کورن هیرت

ب

·        هربرت فون چربری

ت

·         بلونت

پ

·        تیندال

ث

·        بولینگ بروک

ج

 ولتر (1694 ـ 1778)

از متنفذترین مؤلفین روشنگری فرانسه

در فرانسه، قرن هجدهم را «قرن ولتر» می نامند.

از منتقدین سرسخت استبداد، حاکمیت فئودالی و انحصار جهان بینانه کلیسای کاتولیک

از تدارک بینندگان معنوی برجسته انقلاب فرانسه

حربه های او در دفاع از اندیشه های خویش:

استیل بیان عامه فهم،

طنز و طعنه و ریشخند.

·        ولتر

ح

 ژان ژاک روسو (1712 ـ 1778)

نویسنده، فیلسوف، پداگوگ، طبیعت پژوه و کومپونیست

از تدارک بینندگان معنوی انقلاب فرانسه

·        ژان ژاک روسو

خ

·        رایماروس

د

·        ادلمان

 ذ

 جان تولاند (1670 ـ 1722)

·        جان تولاند

6

·        جان تولاند ـ آزاد اندیش ایرلندی ـ اگرچه عموما جزو طرفداران مذهب عقل شمرده می شود، ولی خود را آزاد اندیش می داند و در مواردی حتی از دئیسم پا فراتر می نهد و به آته ئیسم می رسد.

·        مراجعه کنید به دئیسم، آته ئیسم  در تارنمای دایرة المعارف روشنگری

پایان