۱۳۹۳ اردیبهشت ۱۱, پنجشنبه

سیری در شعر «عصیان بندگی» از فروغ فرخزاد (9)


فروغ فرخزاد
(1313 ـ 1345)
(1934 ـ 1966)
عصیان 
(۱۳۳۶)  
تحلیلی از شین میم شین

5
سینه ی سرد زمین و لکه های گور
هر سلامی سایه ی تاریک بدرودی

دست هایی خالی و در آسمانی دور
زردی خورشید بیمار تب آلودی

·        در پیوند با ابیات پیشین این شعر، می توان گفت که فروغ بدین طریق، دیالک تیک جزء و کل را به شکل دیالک تیک خود و بشریت بسط و تعمیم می دهد و پس از تشریح وضع و حال بشریت به مثابه کل، به خود به مثابه جزء می پردازد، جزء خوداندیشی که بر ضد وضع موجود به عصیان رسیده است.
·        عصیان به معنی سرکشی در مقابل خدا و فرامین ریز و درشت خدا.

6
جستجویی بی سرانجام و تلاشی گنگ
جاده ای ظلمانی و پایی به ره خسته

·        وضع و حال شخصی فروغ در این بیت تبیین می یابد:
·        فروغ به آخر خط رسیده است:
·        او جستجوی بی ثمر و بیهوده ای را در نهایت بی زبانی به آخر رسانده و خود را در جاده ای تاریک یافته و احساس خستگی می کند.

7
نه نشان آتشی بر قله های طور
نه جوابی از ورای این در بسته

·        خدای کذائی اما به «ضعیفه» 23 ساله محل سگ هم نمی گذارد:
·        نه آتشی در قله های طور می افروزد و نه به دق الباب عاصی جوان اعتنائی می کند.

8
آه، آیا ناله ام ره می برد در تو؟
تا زنی بر سنگ، جام خودپرستی را

یک زمان با من نشینی، با من خاکی
از لب شعرم، بنوشی درد هستی را

·        معنی تحت اللفظی:
·        آیا امکان آن هست که ناله هایم در تو اثر کند و تو جام خودپرستی ات را بر سنگ زنی و همنشین من خاکی باشی و به درد دلم گوش دهی؟

9
·        فروغ تمایل شدیدی به گفتگو با خدای آسمانی دارد.
·        می خواهد که با او درد دل کند.
·        فروغ اما خدا را موجودی خودپرست، از خود راضی و اگوئیست تلقی می کند.
·        خدا از دید قرآن نیز جز این نیست.
·        اگوئیسم باید هم یکی از مهمترین مشخصات طبقه برده دار در دوران برده داری باشد.
·        و گر نه چگونه می توان زن و بچه خواهر و برادر خود را برده کرد و مثل سیب و سیب زمینی خرید و فروش کرد و یا در سنت حضرت علی در شبی هزار نفر را گردن زد و شطی از خون همنوع خویش به راه انداخت.
·        خدای محمد انعکاس آسمانی ـ انتزاعی خدایان زمینی، یعنی اشرافیت برده دار زمینی است.
·        به همین دلیل همه صفات، حرکات و سکنات اشرافیت بنده دار و حتی فئودال و سرمایه دار در خدایان ادیان آسمانی جمع آمده است.

ادامه دارد.

هیچ نظری موجود نیست:

ارسال یک نظر