تجزیه هسته ای اتم
جهش دیالک تیکی (3) (بخش آخر)
ت
پروفسور دکتر کامیلا وارنکه
برگردان شین میم شین
·
مدت و جهت هر جهش منفرد بوسیله عوامل زیرین تعیین می
شود:
الف
·
بوسیله کیفیت ابژکت مورد نظر
ب
·
بوسیله شرایطی که تحت آن جهش جامه عمل می پوشد.
·
اما در باره مدت و جهت جهش دیالک تیکی می توان نکات عامی
را بشرح زیر خاطر نشان شد:
الف
·
از آنجا که کیفیت اصلی هر سیستم برای آن حدی تعیین می کند، پس روند اوولوسیونی نمی تواند تا بی نهایت ادامه یابد،
بلکه دارای حد و مرزی است و در این حد و مرز است که روند اوولوسیونی در مقابل جهش جا خالی می کند.
ب
·
جهش نیز حد خود را در زمان می یابد:
·
جهش حد خود را در مدت زمانی می یابد که برای تشکیل وضع جدید
سیستم و یا ساختار جدید سیستم لازم است.
پ
·
از آنجا که مرحله گذار که میان دو وضع ثبات مند سیستم قرار
دارد، در مقایسه با عمر اوضاع ثبات مند سیستم، قادر به ادامه حیات نیست و قاعدتا
بسرعت سپری می شود.
ث
·
به این معنا ست که از جهش
ناگهانی سخن می رود.
ج
·
اما جهش کیفی حتما نباید همیشه بطور ناگهانی و سریع صورت
گیرد.
ح
·
بروز شرایط معینی می تواند گذار به کیفیت نو را آهسته و
کند کند:
1
·
مثلا وقتی که گذار باید از مراحل متوالی بگذرد.
2
·
در انقلاب سوسیالیستی اکتبر روسیه در آن واحد، زیرسیستم
های اقتصادی، دولتی و حقوقی جامعه تحول یافتند، درحالیکه به نظر گروهی از احزاب
کمونیست اروپای غربی تحول انقلابی جامعه در کشورهای اروپائی، تحت شرایط موجود می
بایستی احتمالا بصورت مجموعه ای از جهش های کیفی کوچک یعنی بطور تدریجی صورت گیرد.
3
·
و یا هر واکنش واحد شیمیائی می تواند بسته به شرایط
آزمایش، آهسته و یا سریع صورت گیرد.
4
تجزیه رادیو اکتیو
رادیوم
·
تجزیه رادیو اکتیو طبیعی رادیوم که بی تردید یک تغییر کیفی است، یعنی یک جهش
دیالک تیکی است، نیمه عمر 1600 ساله دارد (یعنی بعد از 1600 سال نصف آن تجزیه می
شود.)
5
تجزیه رادیو اکتیو اوران
·
اما می توان شرایطی را فراهم آورد که مواد رادیو اکتیو
مثلا اوران 235 در یک جهش مبتنی بر انفجار ناگهانی، کیفیت خود را تغییر دهد.
6
·
پس آهسته و ناگهانی بودن جهش معیارهای نسبی اند و به
نسبت مدت خود جهش و مدت تدارک کمی آن تعیین می شوند.
7
·
چه بسا یک جهش ناگهانی می تواند تحت شرایطی مدت زمان
بمراتب بیشتری از یک جهش آهسته و تدریجی لازم داشته باشد.
الف
·
مثلا تبخیر قطره ای آب در عرض چند ساعت یک جهش آهسته و
تدریجی است، جهشی است از کیفیت آب مایع به کیفیت آب گازی شکل.
ب
·
در حالیکه روند انسان شدن و پیدایش جامعه انسانی (با در
نظر گرفتن مدت زمان وجود موجودات زنده در کره زمین) یک جهش ناگهانی است.
ت
·
یکی از فرم های بویژه مهم جهش دیالک تیکی در توسعه جامعه
بشری، انقلاب اجتماعی است:
·
یعنی جایگزینی فرماسیون اجتماعی ـ اقتصادی حاکم، بوسیله فرماسیون
اجتماعی ـ اقتصادی متناسب با سطح رشد نیروهای مولده است.
8
·
بسته به چند و چون سیستم موجود، می توان میان جهش های
علی ـ خطی مشروط و جهش های علی ـ غیرخطی مشروط تفاوت قائل شد.
الف
·
این تمایز از آن رو ست که سیستم های فاقد خودتنظیمگری رشد
یافته در رابطه با تغییرات کمی و کیفی خود، به میزان زیادی وابسته به تغییرات محیط
پیرامون خویش اند.
ب
·
در سیستم های حاوی خودتنظیمگری (خودسازماندهی) رشد یافته، برعکس، ببرکت قدرت مقاومت فوق العاده در
مقابل اختلالات خارجی (به سبب داشتن عرصه ثبات وسیع و توان حفظ تعادل خود از طریق
تغییر دادن به شیوه رفتار خود) جهش های کیفی عمدتا به قوه علل ذاتی خود سیستم (علل
سیستمذاتی) صورت می گیرند.
ت
·
پیوند این سیستم ها با تغییرات کمی و کیفی محیط پیرامون
شان پیوندی با واسطه است.
9
·
جهت و سمت و سوی جهش ها نیز بوسیله کیفیت های مربوطه
تعیین می شود.
الف
·
دلیل این امر عبارت است از اینکه کیفیت جدید قوام یابنده،
خود بمثابه زیرسیستم پایینرتبه ای در بطن کیفیت پیشین تکوین می یابد.
ب
·
و لذا در جهش کیفی، چیزی نامعین به چیز نامعین دیگر بدل نمی شود.
·
(این
بدان معنی است که جهت و سمت و سوی جهش کیفی همیشه معین است. کیفیت معینی به کیفیت
معین دیگر تحول می یابد. مترجم)
ت
·
اما مطلق کردن تعین مندی جهت جهش ها بوسیله کیفیت های پیشین نیز
اشتباه خواهد بود
·
زیرا شرایط مشخصی که جهش تحت آن تحقق می یابد، بر جهت
جهش، تأثیر خاص خود را بجا می گذارد.
مراجعه کنید به کیفیت، کیفیت و کمیت، حد، اوولوسیون در
تارنمای دیارة المعارف روشنگری
پایان
ادامه دارد
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر