مشاهده (2)
پروفسور دکتر گونتر کروبر
برگردان شین میم شین
16
·
مشاهده ـ
بمثابه اسلوب (متد) شناخت علمی ـ به وظایف زیر جامه عمل می پوشاند:
الف
·
تأملات نظری
(تئوریکی) را پیش شرط خود قرار می دهد.
ب
·
تأملات نظری (تئوریکی) ئی که برای
تعیین ابژکت مشاهده لازم اند.
ت
·
تأملات نظری
(تئوریکی) ئی، که برای تعیین وسیله مشاهده لازم اند.
پ
·
تأملات نظری
(تئوریکی) ئی، که برای تعیین آماج مشاهده ضرورند.
ث
·
مشاهده
در قالب داتاهای (داده های) مشاهده ای، مواد تجربی لازم را برای تعمیم های تئوریک
فراهم می آورد.
ج
·
مشاهده
در قالب داتاهای (داده های) مشاهده ای، مواد تجربی لازم را برای طرح ریزی فرضیه ها
فراهم می آورد.
ح
·
مشاهده
در قالب داتاهای (داده های) مشاهده ای، مواد تجربی لازم را برای اجرای آزمایش ها و
غیره به همراه می آورد.
17
مشاهده، فرضیه، آزمایش و تئوری
·
مشاهده، فرضیه، آزمایش و تئوری در هر اسلوب
(متد) آزمایشی وحدتی نا گسستنی با هم تشکیل می
دهند، همدیگر را پیش شرط خود قرار می دهند و تکمیل می کنند
·
مراجعه
کنید به آزمایش، فرضیه در تارنمای دایرة المعارف روشنگری.
18
مشاهده و آزمایش
الف
·
اگرچه مشاهده و آزمایش ـ بمثابه انواع مختلف رابطه عملی و
فعال انسان با محیط زیست و بمثابه متدهای شناخت ـ حاوی شاخص های مشترکی اند، با
این حال تفاوت های مهمی با هم دارند.
ب
·
این
تفاوت ها را بویژه در رابطه آزمایش با مشاهده بیواسطه می توان دید.
I
آزمایش
1
·
در
آزمایش، ابژکت مورد بررسی بطور آماجگرایانه تغییر داده می شود.
2
·
در
آزمایش، ابژکت مورد بررسی تحت تأثیرات گوناگونی قرار می گیرد.
3
·
در
آزمایش، شرایط آزمایش بارها تغییر داده می شوند و غیره.
II
مشاهده بیواسطه
1
·
مشاهده
بیواسطه تأثیرات فوق الذکر راجع به آزمایش را پیش شرط خود قرار نمی دهد.
2
·
مشاهده
بیواسطه محض، اغلب به ادراک ظاهر ابژکت مورد نظر نایل می آید، بی آنکه آن را تغییر
دهد.
3
·
این
ویژگی مشاهده بیواسطه، همیشه چنان مورد تفسیر قرار می گیرد که گویا مشاهده فقط یک
گشتاور منفعل شناخت است و آزمایش ـ برعکس ـ گشتاور فعال شناخت.
4
·
اما این طرز
تلقی فراموش می کند که مشاهده بیواسطه با قرار گرفتن فعال انسانها در مقابل ابژکت
مورد مشاهده همراه است، اگرچه پیش شرط مشاهده تأثیر فعال و بیواسطه بر ابژکت مشاهده
نیست.
III
آزمایش
1
·
آزمایش
امکان شناخت علل پدیده ها را فراهم می آورد.
2
·
آزمایش
امکان شناخت ماهیت پدیده ها را فراهم می آورد.
3
·
آزمایش
امکان شناخت قانونمندی های حاکم بر پدیده ها را فراهم می آورد.
IV
مشاهده صرف
1
·
مشاهده
صرف تنها راه تشخیص وجود پدیده ها را هموار می سازد.
2
·
مشاهده
صرف تنها راه تشخیص همبائی پدیده را هموار می سازد.
3
·
مشاهده
صرف تنها راه تشخیص توالی زمانی پدیده ها را هموار می سازد.
4
·
مشاهده
صرف نه توضیح ابژکت مشاهده را، بلکه توصیف آن را امکان پذیر می سازد.
ادامه دارد
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر