ارسطو (384 ـ 332 ق. م.)
ارسطو از مهمترین و متنفذترین فلاسفه تاریخ است.
او اصول بیشماری را هم بنیاد نهاده و هم تحت تأثیر جدی قرار داده است.
از آن جمله اند :
تئوری علوم
منطق
بیولوژی
فیزیک
اتیک
تئوری شعر
تئوری دولت
ارسطو دانش زمان خود را به شرح زیر طبقه بندی کرده است :
ارگانون (که بعد از مرگ او به آثار او اضافه می شود.)
علوم تئوریکی (نظری)
علوم پراتیکی (عملی)
علوم پوئه تیکی (شعری)
علوم تئوریکی به اجزای زیر طبقه بندی می شوند :
فلسفه اولین (متافیزیک)
علوم طبیعی
علوم ریاضی (مته متیک)
فلسفه اولین به اجزای زیر طبقه بندی می شود :
تئوری جوهر
تئوری اصول
تئولوژی
مکان و زمان
پروفسور دکتر گونتر کروبر
پروفسور دکتر هلموت میلکه
برگردان شین میم شین
• مکان و زمان فرم های وجودی اصلی ماده اند.
• «جهان عرصه وجود ماده در حال حرکت و جنبش است و ماده می تواند تنها در مکان و زمان حرکت کند.»
• (آثار لنین، جلد 14، ص 171)
• مکان و زمان نیز همواره با ماده در پیوندند قرار دارند.
• نه مکان مطلق و مستقل از ماده وجود دارد و نه زمان مطلق و مستقل از ماده.
• تئوری مدرن ریاضی ـ فیزیکی مکان و زمان عبارت است از تئوری نسبیت.
• مراجعه کنید به تئوری نسبیت در تارنمای دایرة المعارف روشنگری
• اولین بررسی ها راجع به خصایص مکان که بنا بر نیازهای عملی مردم صورت گرفتند، با تشکیل و تکمیل هندسه در مصر باستان و بابل در قرن چهارم قبل از میلاد در رابطه بودند.
• کل دانش هندسی یونان باستان به شکل منظم و تعمیم یافته آن، برای اولین بار درعناصر هندسه اقلیدسی خودنمائی نمود.
• مکانی که بر مبنای این خواص موصوف مطرح شده و مطابق با تجارب روزمره مردم بوده، مکان اقلیدسی نامیده می شود.
• در توسعه و تکامل تئوری های فلسفی مربوط به مکان و زمان مبارزه میان گرایشات ماتریالیستی و ایدئالیستی، دیالک تیکی و متافیزیکی آشکارا انعکاس می یابد.
I
مقولات مکان و زمان در فلسفه یونان باستان
مقولات مکان و زمان در فلسفه یونان باستان
• اولین نظریات مربوط به مکان و زمان را ـ که درعین حال ماهیتا ماتریالیستی بوده اند ـ دموکریت و ارسطو ارائه دادند.
1
مقولات مکان و زمان در فلسفه دموکریت
مقولات مکان و زمان در فلسفه دموکریت
• در اتمیسم دموکریت وجود عینی مکان و زمان بطور بیواسطه برسمیت شناخته می شود:
• مکان به مثابه خلئی تلقی می شود که اتم ها در آن حرکت می کنند.
• مکان به عنوان شرط لازم برای حرکت اتم ها مطرح می شود.
• زمان اگر چه با اتم ها بطور بیواسطه پیوند ندارد، ولی وجود آن هم در رابطه با حرکت اتم ها الزامی است.
• دموکریت مکان را بی کران و زمان را جاوید می داند.
2
مقولات مکان و زمان در فلسفه ارسطو
مقولات مکان و زمان در فلسفه ارسطو
• به نظر ارسطو نیز مکان دارای وجود عینی است.
• اما زمان که با حرکت در پیوند است و لذا دارای پایه عینی است، بمثابه «عدد حرکت» نمی تواند مستقل از روح وجود داشته باشد.
• چون تنها روح است که قادر به شمردن است.
• فضای کیهانی (مکان) به نظر ارسطو محدود است و زمان جاری همیشه و همگون است.
II
مقولات مکان و زمان در فلسفه قرون وسطی
مقولات مکان و زمان در فلسفه قرون وسطی
• در قرون وسطی نیز ـ همانطور که در یونان باستان ـ به سبب تسلط تئولوژی (فقه) و بویژه باور به مرکزیت زمین، فضای کیهانی (مکان) بطور کلی محدود تصور می شود.
III
مقولات مکان و زمان در فلسفه عصر جدید
مقولات مکان و زمان در فلسفه عصر جدید
• ولی با طلوع عصر جدید، به پیروی از نظریات کوپرنیک رفته رفته بر اندیشه محدود بودن فضای کیهانی (مکان) غلبه می شود.
• در زمان های بعد تصورات تئولوژیکی از مکان در تضاد شدیدتر با مفهوم علمی مکان قرار می گیرند، که مبتنی بر نتایج نوین علوم طبیعی و قبل از همه علم مکانیک بوده است.
1
مقولات مکان و زمان در فلسفه برونو و گالیله
مقولات مکان و زمان در فلسفه برونو و گالیله
گالیله ئو گالیله (1564 ـ 1642)
مقبره گالیله در فلورنس
فیلسوف، ریاضی دان، فیزیکدان، ستاره شناس
کاشف کشفیات خارق العاده در رشته های مختلف علوم طبیعی
مقبره گالیله در فلورنس
فیلسوف، ریاضی دان، فیزیکدان، ستاره شناس
کاشف کشفیات خارق العاده در رشته های مختلف علوم طبیعی
• بدین سان است که برونو و گالیله در مخالفت آگاهانه و علنی با تعالیم ارسطو و کلیسا، از اندیشه لایتناهی بودن فضای کیهانی (مکان) به دفاع پرشور برمی خیزند.
جوردانو برونو (1548 ـ 1600)
فیلسوف، شاعر و کشیش ایتالیائی
که از سوی تفتیش عقاید کلیسای کاتولیک به مرگ در تل آتش محکوم شد.
فیلسوف، شاعر و کشیش ایتالیائی
که از سوی تفتیش عقاید کلیسای کاتولیک به مرگ در تل آتش محکوم شد.
• اصل نسبیت فرمولبندی شده از سوی گالیله در این مورد از اهمیت ویژه ای برخوردار است.
• در این اصل، همگونی (هوموژنیته) مکان و زمان با توجه به جریان روندهای مکانیکی در سیستم های فیزیکی مفروض، تعیین می شود.
• قوانین سقوط آزاد که توسط گالیله کشف شده اند، ماهیتا بر تصوری از زمان مبتنی اند که دارای جریانی پیوسته، مستمر و همگون است.
• مراجعه کنید به دیالک تیک پیوست و گسست در ایرة المعارف روشنگری
2
مقولات مکان و زمان در فلسفه دکارت
• مقولات مکان و زمان در فیزیک دکارت از کیفیت برتری برخوردار است.
مقولات مکان و زمان در فلسفه دکارت
• دکارت مکان و ماده را یکی می داند و انبساط را ـ به عنوان خاصیت اصلی مکان ـ مطلق می کند.
• دکارت مکان را به عنوان کوچکترین ذرات ماده تصور می کند و بدان نام ذره می دهد، تصوری که یاد آور مفهوم اتر رایج در قرن نوزدهم می تواند باشد.
• زمان به نظر دکارت فرم وجودی تفکر است و خاصیت اصلی آن تمدید (تداوم) است.
• در حالیکه دکارت برای انبساط به عنوان خاصیت عام همه اجسام (مکان هم همینطور) وجود عینی قائل می شود، زمان را به عنوان فرم وجودی تفکر، غیرعینی می پندارد.
3
مقولات مکان و زمان در فلسفه نیوتون
مقولات مکان و زمان در فلسفه نیوتون
اسحاق نیوتون (1642 ـ 1727)
فیزیکدان، ریاضی دان، ستاره شناس، کیمیاگر، فیلسوف و کارمند دولتی
سرگردان میان تئولوژی طبیعی، علوم طبیعی و فلسفه
فیزیکدان، ریاضی دان، ستاره شناس، کیمیاگر، فیلسوف و کارمند دولتی
سرگردان میان تئولوژی طبیعی، علوم طبیعی و فلسفه
• در نتیجه کشفیات نیوتون تصور مکانیک کلاسیک از مکان و زمان تعمیم می یابد و فرم نهائی خود را کسب می کند.
• به نظر نیوتون اگرچه مکان و زمان وجود واقعی و عینی دارند، ولی دارای ساختار مطلق اند.
• به نظر نیوتون، مکان و زمان کاملا مستقل از ماده متحرک و مستقل از یکدیگر وجود دارند.
• به نظر نیوتون، مکان، یعنی «شعور الهی» به ظرفی بیکران، تهی و همگون شباهت دارد، که در آن حوادث جهان اجسام وقوع می یابند.
• مکان سه بعدی نیوتون فاقد خواص فیزیکی است.
• مکان سه بعدی نیوتون دارای مختصات هندسی است:
• مختصات هندسه اقلیدسی.
• نیوتون مشخصه ماهوی زمان را در همگونی آن و در برگشت ناپذیری آن می داند.
ادامه دارد
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر