فروغ فرخزاد
(۱۳۱۳ ـ ۱۳۴۵)
(1934 ـ 1966)
عصیان
(۱۳۳۶)
ویرایش و تحلیل
از
مسعود بهبودی
۱
مشت هایم
ـ این دو مشت سخت بی آرام ـ
کی دگر بیهوده بر دیوارها می خورد
آن چنان می کوفتم بر فرق دنیا، مشت
تا که هستی در تن دیوارها می مرد
معنی تحت اللفظی:
من
اگر خدا بودم
به عوض مشت کوبی بیهوده بر دیوار،
بر فرق دنیا مشت می کوبیدم
تا
دیوارها فروپاشند.
فروع در این بند شعر عصیان خدایی،
واژه دیوار
را
به دو معنی متفاوت به کار می برد:
الف
مشتکوبی بر دیوار
به معنی عصیان و به تنگ آمدن از سیستم اجتماعی حاکم
و
نشان دادن واکنش عصبی ـ عصیانی نسبت بدان
ب
مشتکوبی بر دیوار به قصد تخریب آن
این به معنی حذف قید و بندهای طبقاتی و وحدت بخشی به توده و ارتقای توده
به مقام فرمانفرمایی جامعه است.
تخریب دیوارها
یادآور حمله توده در انقلاب بورژوایی فرانسه
به
زندان باستیل و تسخیر آن
است.
۲
خانه می کردم
میان مردم خاکی
خود به آنها راز خود را باز می خواندم
می نشستم با گروه باده پیمایان
شب میان کوچه ها آواز می خواندم
معنی تحت اللفظی:
من
اگر خدا بودم
همنشین توده می شدم
و
از اسرار خود
توده
را
با خبر می ساختم.
با
باده خواران همنشین می شدم
و
شب
در
کوچه ها
مستانه
آواز می خواندم.
۳
خانه می کردم
میان مردم خاکی
خود به آنها راز خود را باز می خواندم
توده ـ خدا
پس از صرفنظر از امتیازات طبقاتی سابق
همنشین توده می شود و از افکار و اسرار خود، توده را با خبر می سازد.
بدین طریق
میان توده و توده ـ خدا
وحدت دیالک تیکی
برقرار می شود
که
فرمی از بسط و تعمیم دیالک تیک ماده و روح است.
بدین طریق
دیوار جدایی میان توده و توده ـ خدا
فرو می پاشد.
این اما به چه معنی است؟
۴
خانه می کردم
میان مردم خاکی
خود به آنها راز خود را باز می خواندم
این همان چیزی است
که
عرفان مترقی در قرون وسطای فئودالی
می خواست:
پر کردن دره عمیق پرناشدنی میان انسان و خدا
و
زاید شدن
روحانیت
به مثابه واسطه میان انسان و خدا
این
اما
ضمنا
به چه معنی است؟
۵
این
به معنی فروپاشی دیوار جدایی
میان توده و طبقه حاکمه
از
سویی
و
به معنی فروپاشی دیوار جدایی میان توده و طبقه حاکمه ـ خدا
از
سوی دیگر
است.
۶
می نشستم با گروه باده پیمایان
شب میان کوچه ها آواز می خواندم
توده ـ خدا
چنان با توده یکی است
که
کشف تفاوت فی مابین دشوار است.
می توان گفت:
همانطور که طبقه حاکمه ـ خدا انعکاس آسمانی ـ انتزاعی طبقه حاکمه است،
توده ـ خدا
نیز
انعکاس آسمانی ـ انتزاعی توده است.
با
این تفاوت
که
توده ـ خدا
از
آسمان
به
خاک
آمده است،
تا
با
توده خاکی یکی شود.
انسان طراز نوین
دیگر
نیازی
به آسمان ندارد.
ادامه دارد.
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر