دایرة المعارف فلسفه بورژوائی واپسین (545)

 

 

پروفسور دکتر فریدریش تومبرگ  

(۱۹۳۲)  

  
فصل یازدهم 

اتیک 

(اخلاق)  

برگردان

 شین میم شین

    

پیشکش  

به  

خاطره خروشان

 

سرهنگ سیامک

 

بخش سوم

اویده مونیسم روان تحلیلی و امپیریستی

(سعادتگرایی مبتنی بر راونکاوی و تجربه گرایی)

  

۱

·      در ژان پل سارتر، به عنوان مثال می بینیم که اکثریت قریب به اتفاق فلاسفه بورژوایی تا عصر حاضر، علیرغم گسست با طبقه خود و علیرغم سماجت بی تردید در باور اخلاقی، عاجز از ترک موضع طبقاتی خود و ورود به موضع طبقاتی طبقه کارگرند، حتی اگر از ته دل بخواهند.

۲

·      دانش بشری راجع به روند تشکیل شعور (روح) فردی اعضای جامعه، هنوز خیلی ناچیز است تا بتوان راجع به عوامل تعیین کننده (دترمینانت های) مؤثر در این زمینه اطلاع کافی داشت. 

۳

·      بیشتر از همه در این زمینه، فلاسفه بورژوایی واپسین تأمل کرده اند تا به درک درون پریشان خود اندکی نایل آیند.

·      و نه به درک محدودیت های فی مابین طبقاتی خود.

۴

·      درون پریشان شان، آنها را بر آن داشته که با خویشتن خویش به نحوی از انحاء تسویه حساب کنند. 

۵

·      فلاسفه بورژوایی واپسین، به سبب محرومیت از ساز و برگ تحلیل مارکسیستی دترمینانت های عینی اجتماعی، چاره ای جز جست و جوی علل این دترمینانت ها در روح و روان خویش نداشته اند. 

۶

·      فلاسفه بورژوایی واپسین حساسیت خارق العاده ای نسبت به روندهای درونی ـ روانی خود به خرج داده اند.

·      نه، برای استفاده از آن در درک علمی مسائل.

·      بلکه برای سند بندی کردن روند های درونی ـ روانی خود در فرم های مختلف زیر: 

الف

·      کیرکگارد در فرم خاطره نویسی های روزانه

ب

·      نیچه در فرم تحریر کلمات قصار (افریسم ها)

پ

·      ژان پل سارتر در فرم رمان و درام 

۷

·      فلاسفه بورژوایی واپسین گشتاورهای ناخودآگاه روحی ـ روانی خود را با علاقه خاصی به بقیه بشریت بسط و تعمیم داده اند و به مثابه گشتاورهای انسانی عام جا زده اند و حتی به طرز «خیلی خیلی فرا انسانی» به نقد  کشیده اند.

۸

سیگموند فروید

(۱۸۵۶ ـ ۱۹۳۹)

·      تعیین این گشتاورهای ناخودآگاه درونی ـ روانی با فروید شروع شد که کمترین خبری از فلاسفه بورژوایی واپسین نداشت.  

۹

·      فروید روانکاوی را آگاهانه به مثابه روش علمی فهمنده به خدمت گرفت.

·      او ـ بی اعتنا به بازتاب های نهایتا فراگیرش ـ روانکاوی را برای مداوای بیماری های روانی افراد روزمره لازم داشت.

·      تئوری فروید هم نمی توانست مجزا از این باشد. 

۱۰

·      فروید چارچوب مقوله ای تفکر علمی را به قدری وسعت بخشید که بتواند مکانیسم های ناخودآگاه را توضیح دهد.

·      مکانیسم هایی که در تشکیل هر ایده ئولوژی در جامعه طبقاتی دخیل اند.

·      موضوعیت بخشیدن به روند های درونی ـ روانی در پژوهش علمی، کردوکار مشروعی است. 

۱۱

·      ساز و برگ هایی که فروید برای توضیح پیوند های کورساز فلسفه بورژوایی واپسین عرضه کرده، اگرچه صرفنظر ناپذیر بوده اند، ولی روانکاوی فروید ظاهرا به این کوری فلاسفه بورژوایی واپسین، پایه علمی بخشیده و به تحکیم آن مدد رسانده است.

۱۲

·      روانکاوی فروید، انسان از دید فلاسفه بورژوایی واپسین را تعیین کرده است: 

·      انسان چیست؟

·      انسان چه می تواند باشد؟

·      انسان چه باید باشد؟  

۱۳

·      روانکاوی، بدین طریق به علم مقدماتی اتیک بورژوایی در قرن بیستم  مبدل شده که ضمنا تأثیر برگشتی بر اتیک بورژوایی در قرن نوزدهم گذاشته است.

۱۴

·      تئوری فروید به تحلیل روانی خویشتن خویش اختصاص دارد.

·      مراجعه کنید به «درس هایی راجع به مقدمات روانکاوی» (۱۹۱۶ ـ ۱۹۱۷)

ادامه دارد.