سیری در شعری از هما وثوق (4)

ﺯﻧﺎﻥ ﺍﯾﺮﺍﻥ، ﺧﺴﺘﻪ ﺗﺎﺭﯾﺨﻨﺪ

ویرایش و تحلیل از

ربابه نون  

·        ما هنوز هما وثوق را نمی شناسیم

·        این اولین شعری است که از او می خوانیم و قصد تأمل بر روی آن را داریم.

1

ﺯﻧﺎﻥ ﺍﯾﺮﺍﻥ، ﺧﺴﺘﻪ ﺗﺎﺭﯾﺨﻨﺪ

 ﻫﻤﺎ ﻭﺛﻮﻕ

·        این عنوان شعر هما وثوق است.

·        در عنوان هر نوشته، محتوای ماهوی آن نوشته، تقطیر می یابد.

·        یعنی محتوای ماهوی آن نوشته، بطرز فشرده و به اختصار و ایجاز تبیین می یابد.

·        منظور شاعر از این مفهوم چیست؟

·        آیا منظور او این است که زنان ایران از تاریخ خسته اند؟

·        ضمنا منظور او از تاریخ چیست؟

1

ﺯﻧﺎﻥ ﺍﯾﺮﺍﻥ، ﺧﺴﺘﻪ ﺗﺎﺭﯾﺨﻨﺪ

·        دیروز اول صبح با علامه ای از عیران، بحثی راجع به عرعر خر داشتیم.

·        علامه ادیب بود و راجع به خیلی چیزها خیلی چیزها می نوشت.

·        ما هم در کمال نزاکت راجع به عرعر خر ابراز نظر کردیم.

·        علامه عصبانی شد و زد به صحرای شوروی، کمونیسم و صحاری دیگر.

·        و ما در رفتیم و فوری غسل توبه ریختیم که با  علامگان عیران دهن به دهن نشویم.

·        چون حضرات، حرف دهن خود را حتی نمی فهمند، چه رسد به حرف دهن این و آن.

3

ﺯﻧﺎﻥ ﺍﯾﺮﺍﻥ، ﺧﺴﺘﻪ ﺗﺎﺭﯾﺨﻨﺪ

·        زنان ایران در هر صورت از دید هما خسته تاریخ اند.

·        شاید منظور او را در روند تحلیل شعرش دریابیم.

4

ﻣﺎ ﻫﻤﺎﻥ ﺩﺧﺘﺮﺍﻧﯽ ﻫﺴﺘﯿﻢ ﮐﻪ ﺑﻪ ﻣﻮﻫﺎﯼ ﭘﺸﺖ ﻟﺒﻤﺎﻥ ﺑﺎﻟﯿﺪﯾﻢ

ﻭ ﻣﻬﺮ "ﻧﺠﺎﺑﺖ " ﻭ "ﻋﻔﺖ " ﺧﻮﺭﺩﯾﻢ

·        منظور از موهای پشت لب چیست؟

·        به فمینیستی گفتیم:

·        بیا با هم این شعر هما را تحلیل کنیم.

·        او ولی وقت نداشت و دم به تله نداد.

·        فقط می خواست تعداد زنان را در مجلس نران بالا برد.

·        ولی نمی دانست که خر، خر است و آدم، آدم.

·        خر نر با خر زن و یا نر خر با زن خر فرق ماهوی ندارد.

·        حال ماییم و شعر هما که معمائی است.

5

ﻣﺎ ﻫﻤﺎﻥ ﺩﺧﺘﺮﺍﻧﯽ ﻫﺴﺘﯿﻢ ﮐﻪ ﺑﻪ ﻣﻮﻫﺎﯼ ﭘﺸﺖ ﻟﺒﻤﺎﻥ ﺑﺎﻟﯿﺪﯾﻢ

ﻭ ﻣﻬﺮ "ﻧﺠﺎﺑﺖ " ﻭ "ﻋﻔﺖ " ﺧﻮﺭﺩﯾﻢ

·        هما بخشی از زنان جامعه را نمایندگی می کند که برای نجیب و عفیف قلمداد شدن، از حذف موهای پشت لب پرهیز کرده اند.

·        یعنی به صورت خود و زیبائی صوری خود وقعی ننهاده اند.

·        درست به همان سان که نیمه نر جامعه، ریش گذاشته اند و از اصلاح سر و صورت صرفنظر کرده اند تا پارسا و پاکدامن شوند و یا قلمداد شوند.

·        شاید هم خواسته باشند در وقت، که طلا ست، صرفه جوئی کنند تا شق القمر کنند.

·        مثلا به جای اصلاح سر و صورت خویش، جامعه را و قبل از همه اعضای جامعه را اصلاح کنند.

·        مثلا امر به معروف و نهی از منکر کنند.

·        نخست مثل بچه آدم، به ترفند پند.

·        بعد به فوت و فن تازیانه و  شلاق و بند.

·        اگر مؤثر نشد به شمشیر و دار و تیر.

6

ﻫﻤﺎﻥ ﺩﺧﺘﺮﺍﻧﯽ ﮐﻪ ﺑﺮﺍﯼ ﺍﺑﺮﻭ ﻫﺎﯼ

ﻧﺎﻣﺮﺗﺐ ﻭ ﺍﺻﻼﺡ ﻧﺸﺪﻩ ﻣﺎﻥ،

" ﻣﺤﺒﻮﺏ" ﻭ "ﻣﻌﺼﻮﻡ"  ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪﯾﻢ

ﻭ ﺍﻧﻀﺒﺎﻁ،  ﺑﯿﺴﺖ ﮔﺮﻓﺘﯿﻢ

ﺗﺎ شب ﻋﺮﻭﺳﯽ ﺑﺮﺍﯼ ﺯﯾﺒﺎ ﺷﺪﻥ ﺻﺒﺮکردﯾﻢ!

·        هما ضمنا نماینده دخترانی است که از عدم اصلاح ابرو هم نردبامی برای کسب محبوبیت و معصومیت ساخته اند.

·        ضمنا در مدرسه در انضباط نمره بیست گرفته اند و تا شب عروسی برای زیبا شدن صبر کرده اند.

7

ﻣﺎ ﻫﻤﺎﻥ ﺩﺧﺘﺮﺍﻧﯽ ﻫﺴﺘﯿﻢ ﮐﻪ ﺑﻪ ﻣﻮﻫﺎﯼ ﭘﺸﺖ ﻟﺒﻤﺎﻥ ﺑﺎﻟﯿﺪﯾﻢ

ﻭ ﻣﻬﺮ "ﻧﺠﺎﺑﺖ " ﻭ "ﻋﻔﺖ " ﺧﻮﺭﺩﯾﻢ

·        از همین انتقادات شق القمریستی هما وثوق، نکات سوسیولوژیکی ارزشمندی آشکار می گردد که برای شناخت جامعه و نیمه دیگر آن، از ارزش چشمگیری برخوردارند.

ادامه دارد.