پروفسور
دکتر هورست هولتسر
فصل
هشتم
علوم
اجتماعی / جامعه شناسی
برگردان
شین میم شین
فصل
هشتم
بخش
پنجم
ایده
ئولوژیزه کردن کاپیتالیسم
ماکس
وبر
پیشکش
به
عبدالحسین
نوشین
(1285
ـ 1350)
96
·
مشروعیت چنین نظمی به نظر ماکس وبر
می تواند به انواع زیر باشد:
الف
·
«احساسی» باشد.
ب
·
«ارزش ـ
راسیونال» باشد.
ت
·
«مذهبی» باشد.
پ
·
بنا بر «منافع» باشد.
·
(پاراگراف 6، همانجا، ص 24)
97
·
در قاموس ماکس وبر، نظم به معانی
زیر است:
الف
·
به معنی قرارداد است، اگر بنا بر شانس
و اقبالی (تصادفی) در انحراف محفل معینی از آدم ها به عدم تأیید عام و عملی (نسبی)
برخورد کند.
·
یعنی اگر اعتبار آن بطور برونی
تضمین شده باشد.
ب
·
به معنی حقوق است، اگر بنا بر شانس
و اقبال (تصادف) مبتنی بر اجبار جسمی و یا روانی با تحمیل نظر و یا با مخالفتی که
به جریحه دار شدن عملی گروهی از انسان ها منجر شود.
·
یعنی اگر بطور برونی تضمین شده
باشد.
·
(همانجا)
98
·
سوبژکت های عمل می توانند به هر
نظمی به انحای مختلف مشروعیت بخشند.
99
·
ماکس وبر در این جا نیز دو باره تیپولوژی
ئی را توسعه می دهد که در مرکز آن، نوع نظم هدف ـ راسیونال قرار دارد.
·
اعتبار مشروع می تواند توسط سوبژکت
های عمل به انحای زیر، صورت گیرد:
الف
·
ببرکت سنت
·
(به اعتبار آنچه که همیشه بوده است.)
ب
·
ببرکت ایمان احساسی (بویژه عاطفی)
·
(به اعتبار چیز جدید و یا الگوئی ـ سرمشقی)
ت
·
ببرکت باور ارزش ـ راسیونال
·
(به اعتبار چیز مطلقا معتبر تلقی شده.)
پ
·
ببرکت قانون مثبت که بر مشروعیت آن
ایمان آورده می شود.
100
·
این مشروعیت می تواند به انحای زیر
کسب مشروعیت کند:
الف
·
با توافق افراد ذینفع
ب
·
با تحمیل به دلیل حاکمیت مشروعا معتبر
انسان بر انسان و تسلیم در مقابل آن
·
(همانجا، ص 26)
101
·
در پاراگراف های بعدی اثر ماکس وبر
تحت عنوان «مفاهیم سوسیولوژیکی اساسی»، مقولات اساسی جامعه شناسی او توسعه می
یابند:
الف
·
مقوله «مبارزه» در پاراگراف 8
ب
·
مقوله «انجمن سیاسی ـ روحانی» در
پاراگراف 17
ت
·
این مقولات در عرصه های زیر به کار
بسته می شوند:
1
·
در عرصه «اقتصاد»
2
·
در عرصه «حاکمیت»
3
·
«در عرصه کاست ها و طبقات»
102
·
طرح مختصر ارائه داده شده اما برای
درک پیوند مورد بحث از شالوده سیستماتیک مفهومی ماکس وبر کفایت می کند.
·
چون این طرح، نشاندهنده واضح برنامه
سوسیولوژیکی ماکس وبر، رابطه آن با تز راسیونالیزاسیون او و با تحلیل او از کاپیتالیسم
است.
·
این طرح، پیوند مورد نظر ماکس وبر
را سند بندی می کند.
103
·
این طرح به معنی پیوند میان مسائل
زیر است:
الف
·
پیوند میان توسعه اجتماعی و توسعه تاریخی
ـ یونیورسال فهمیده شده
ب
·
پیوند میان عمل هدف ـ راسیونال تک
تک افراد (به مثابه عالی ترین فرم راسیونالیته غربی) و تعمیم این مسئله به نقطه آغازین
تشکیل سوسیولوژیکی ـ یونیورسال مقولات
104
·
ماکس وبر از این طریق، عمل فردی
هدف ـ راسیونال را که بطور ایدئالیستی ـ معنوی در هدف ـ راسیونالیته اش و با توجه
هم به هدفش و هم به راسیونالیته اش جمعبندی کرده و به مثابه بخش تعیین کننده ی راسیونالیته
غربی بطور مفهومی تبیین داشته و توسعه داده است.
ادامه دارد.
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر