سیری در گلستان سعدی (180)

 سعدی شیرازی 

 ( ۵۶۸ - ۶۷۱ هجری شمسی)

حکایت چهاردهم

(گلستان باب اول، ص  34 ـ 38) 

تحلیلی از شین میم شین  

گفت:

«آنچنان که تو گفتی.

طایفه ای حسد بردند و به خیانت متهم کردند.

ملک، دام ملکه، در حقیقت آن استقصا نفرمود و یاران قدیم و دوستان حمیم (صمیمی)

 از کلمه حق خاموش شدند و صحبت دیرین فراموش کردند. »

·        معنی تحت اللفظی:

·        هانطور که تو گفته بودی، افرادی حسودی کردند و مرا خاین قلمداد کردند.

·        سلطان هم پی جوئی نکرد.

·        یاران دیرین و دوستان صمیمی هم خاموش ماندند و دوستی را فراموش کردند.

1

طایفه ای حسد بردند و به خیانت متهم کردند.

·        سعدی در این حمله با تردستی فئودالی مسبب اصلی ستم بر رفیق مظلوم خود را به گردن سوبژکتی انتزاعی تحت عنوان طایفه ای می اندازد و سیستم حاکم را، دربار را و در رأس آن، پادشاه را تطهیر و تبرئه می کند.

·        تنها تقصیری که متوجه پادشاه می شود، اعتماد به اتهام زنان انتزاعی و پرهیز از پی جوئی قضیه است.

·        پادشاه اما علیرغم آن دار و ندار متهم را تصاحب می کند و خودش را به زندان می اندازد.

2

طایفه ای حسد بردند و به خیانت متهم کردند.

·        کسب و کار سعدی و روشنفکران فئودالی همیشه همین است:

·        استتار و حفظ و تقویت و تحکیم سیستم اجتماعی حاکم، ضمن تضعیف و تخریب مهره ای در این سیستم.

·        بدین طریق و با این روش، نه، سیستم اجتماعی فئودالی مورد انتقاد علمی و عینی و انقلابی قرار می گیرد و نه موئی از سر هیئت و طبقه حاکمه کم و کسر می شود.

·        امروزه رسانه های طبقه حاکمه امپریالیستی و فوندامنتالیستی هم همین کار سعدی را می کنند.

·        در رسانه های طبقه حاکمه امپریالیستی از حمله ایالات متحده و متحدانش به عراق و افغانستان و غیره و آغاز فاجعه وحشت انگیز کشتار و آوارگی چندین میلیونی در خاور میانه، بندرت حرفی گفته می شود.

·        ولی در عوض اسلام به عنوان علت العلل این فاجعه برجسته و مطلق می شود.

·        این یعنی استحمار تمام ارضی (گلوبال)

·        به همان سان که اشرافیت بنده دار و فئودال و روحانی کیسه های سیم و زر را به آدرس سعدی می فرستند، درست به همان سان نیز مزدوران رسانه ای میلیونر می شوند و حتی به مقاماتی در عالی ترین ارگان سیاسی کشور می رسند.

·        سخنگوی مرکل ـ صدر اعظم آلمان ـ یکی از اعضای رسانه ها بوده است.

3

طایفه ای حسد بردند و به خیانت متهم کردند.

·        مقوله «حسد» نیز یکی از مقولات اساسی فلسفه تاریخ و جامعه شناسی سعدی را تشکیل می دهد.

·        سعدی حسد را مادر زادی، بنیادی و خدادادی می داند و راه رهائی از حسادت را در مرگ حسود نشان می دهد.

4

·        «تئوری گوهر و بنیاد» سعدی از سطح نازل توسعه علمی در آن زمان و از نا شناخته بودن قوانین توسعه اجتماعی سرچشمه می گیرد.

·        آنچه سعدی و رفیق روشنفکرش حسد می نامند، یکی از مظاهر بروز قانونمندی های جامعه طبقاتی است. 

·        جامعه طبقاتی بر عداوت انسان نسبت به انسان استوار است.

·        انسان جامعه طبقاتی اصولا قادر به دوست داشتن نیست.

·        دوستی و مودت واقعی انسان ها با قوانین اساسی توسعه اجتماعی در جامعه طبقاتی سازگاری ندارد.

·        انسان این جامعه تنها ببرکت خالی کردن جیب انسان دیگر، ببرکت استثمار نیروی کار انسان دیگر و تصاحب حاصل زحمت او می تواند ثروتمند شود.

5

·        برای دوست داشتن، نخست باید انسان شد و برای انسان شدن، باید جامعه را انسانی کرد و برای انسانی کردن جامعه، باید فلسفه و خرد را از آن خود کرد، به تفکر مفهومی مسلح شد و جامعه ای مبتنی بر خرد و فلسفه بنا کرد.

·        جامعه انسانی پیش ساخته و حاضر و آماده وجود ندارد و وجود نخواهد داشت.

·        بهشت را باید بر طبق قوانین توسعه اجتماعی بدست انسان های واقعی، با استفاده از مواد و مصالح تاریخی واقعی بنا کرد.

6

·        روابط مصنوعی انسان ها با یکدیگر، بی وفائی، پیمان شکنی و خیانت و غیره و غیره ریشه اجتماعی ـ واقعی دارند.

·        برای تغییر این روابط نامطلوب، باید شالوده مادی جامعه را دگرگون ساخت.

·        انسان تحت مناسبات تولیدی معینی زاده می شود، آموزش و پرورش می یابد و معیارهای ارزشی، هنجاری و اخلاقی آن مناسبات اجتماعی را از آن خود می کند، حتی بی آنکه بداند.

·        صفات ناپسند مورد نظر سعدی و معلمین اخلاق، نه در شکم مادر، بلکه در شکم فراخ جامعه  تشکیل می یابند.

·        برای از بین بردن این صفات باید جامعه را دگرگون ساخت، تا در شکم آن صفات نیک انسانی یاد انسان ها داده شود و گرنه سرزنش و تحقیر مدام انسان های اسیر در شبکه مناسبات ضد انسانی، از موضع واعظ و مربی بسیاردان جهاندیده، فقط به درد روشنفکران فئودالی می خورد و لاغیر.   

ادامه دارد.