محمدبن بهاءالدین محمد مولوی بلخی (۶۰۴ ـ ۶۷۲ هجری قمری)
متخلص به «خاموش» و «خَموش» و «خامُش»
تحلیلی
از
شین میم شین
۱
مولانا
کیست آن گوش که او می شنود آوازم
یا کدام است سخن می کند اندر دهنم؟
معنی تحت اللفظی:
شنونده حرف های من و گذارنده حرف در دهان من کیست؟
محتوای این بیت شعر مولانا
همان ادعای فقها ست:
فوت و فن تکلم بشری و جانوری خدا دادی است.
عرفان
تنها چیزی که ندارد، انضباط فکری و عقلی است.
مدعی همین حرف، در جای دیگر منکر وجود خدا می شود.
۲
کیست در دیده که از دیده برون می نگرد
یا چه جان است، نگویی که منش پیرهنم
یا چه جان است، نگویی که منش پیرهنم
معنی تحت اللفظی:
خدا باعث و بانی بینایی دیدگان بشر است
و
بشر پیراهنی برای روح است.
مولانا
در این بیت شعر
توان بینشی ارگان بینایی (چشم)
را
یعنی انعکاس واقعیت عینی در آیینه چشمان
را
منکر می شود.
ضمنا
دیالک تیک فرم و محتوا
را
به شکل دوئآلیسم پیراهن و جان بسط و تعمیم می دهد.
جسم بشر به عنوان فرم (قالب، پیراهن) نمودار می شود و روح بشر به عنوان محتوا.
این جهان بینی مولانا، مثل جهان بینی فقها
ایدئالیستی است.
۳
تا به تحقیق، مرا منزل و ره ننمایی
یک دم آرام نگیرم، نفسی دم نزنم
یک دم آرام نگیرم، نفسی دم نزنم
معنی تحت اللفظی:
اگر با تکیه بر حقیقت یابی، راه و رباط (کاروانسرا) را به من نشان ندهی،
یک لحظه حتی آرام نمی گیرم.
کسی که مدعی مرغ باغ ملکوت و منکر موجودیت خاکی بود،
اکنون مثل دهاتی عقب مانده ای التماس اطلاعات راجع به راه و رباط است.
به کجای این طویله می توان آویخت پالان را؟
ادامه دارد.
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر