خرد ـ انسان ـ تاریخ (۱۲۵)

 

 

پروفسور دکتر مانفرد بور

برگردان

شین میم شین

 

فصل هفتم

اعلام فلسفی استقلال انسان

توسط ایمانوئل کانت

فصل هفتم

بخش اول

قسمت ۶

ادامه

 

۱۶

·     کانت، در آموزه مربوط به قضاوت های سنته تیکی اپریوری (سنتز)، عملا، خصلت دیالک تیکی شناخت انسانی را تبیین داشته است:

۱۷

·     شناخت در این آموزه کانت، به مثابه روند نمودار گشته است.

·     روندی که در آن، گشتاورهای (ممان های) متضاد نفوذ می کنند و به وحدت می رسند.

۱۸

·     کانت اما از عهده حل مشکلاتی که از درک دیالک تیکی روند شناخت سربرمی کشند، برنیامده است.

۱۹

·     تضادهایی که کانت به مثابه گشتاورهای روند شناخت تشخیص می دهد، توسط او به مثابه تضادهای انتزاعی درهم تنیده می شوند:

·     در قاموس کانت، حسیت و فهم (حسی و عقلی)، نگرش و مفهوم، محتوا و فرم، کثرت (و تنوع) و وحدت، مطلقا جدا از یکدیگرند و وجه مشترکی با هم ندارند.

۲۰

·     در قاموس کانت، وحدت گشتاورهای (ممان های) متضاد روند شناخت در ذهن و ضمیر آدمیان و با کردوکار ذهن و ضمیر آدمیان صورت می گیرد.

۲۱

·     کل روند شناخت، بدین طریق، فقط به مثابه مسئله ای سوبژکتیو نمودار می گردد.

۲۲

·     کانت با این طرز برخورد ایدئالیستی ـ ذهنی نتوانسته از عهده حل مسئله ای که خود طرح کرده بود، یعنی از عهده فرمولبندی (تدوین) قوانین شناخت برآید.

۲۳

·     آنچه که کانت به حساب سوبژکت می گذارد و آن را به مثابه عمل خودکرده ی ذهن و  ضمیر درمی آورد، به خود اوبژکت شناخت تعلق دارد.

۲۴

·     سخنان مارکس در چالش با آموزه قضاوت های سنته تیکی اپریوری کانت در اثر مارکس تحت عنوان «مقدمه ای بر نقد اقتصاد سیاسی»، به شرح زیرند:

الف

·     «مشخص، به این دلیل مشخص است که جمعبندی تعین های بیشمار است.

·     یعنی وحدت تنوع است.

·     به همین دلیل، مشخص در تفکر به مثابه روند جمعبندی نمودار می گردد.

·     به مثابه نتیجه.

·     نه، به مثابه نقطه آغازین.

·     اگرچه، مشخص، نقطه آغازین واقعی است و به همین دلیل نقطه آغازین (آغازگاه) نگرش و تصور نیز است.

ب

·     در طریق اول، تمامت تصور به صورت تعین انتزاعی درمی آید و می پرد (دود می شود و فرار می شود.)

پ

·     در طریق دوم، تعین های انتزاعی در مسیر تفکر، به بازتولید  مشخص ها (مشخصات) منجر می شود.

·     (مارکس و انگلس، «کلیات»، جلد ۱۳، ص ۶۳۲)

ت

·     وحدت کسب و کار صرف سوبژکت نیست.

·     و تنوع، فقط امر اوبژکت نیست.

·     بلکه، وحدت و تنوع در اوبژکت اند که در روند شناخت، توسط ضمیر تشکیل نمی یابند، بلکه منعکس می شوند.»

ادامه دارد.