خرد ـ انسان ـ تاریخ (۱۱۹)

 

 

پروفسور دکتر مانفرد بور

برگردان

شین میم شین

 

فصل هفتم

اعلام فلسفی استقلال انسان

توسط ایمانوئل کانت

 

 

فصل هفتم

بخش اول

قسمت چهارم

ادامه

 

۱۵

·     ضمنا مقولات در مناسبت (رابطه) با یکدیگر همان قانونمندی را برملا می سازند که ما در هر نوعی از شناخت بدان برخورد می کنیم.

·     مقولات، سنتز (ترکیب) را برملا می سازند که قانون اساسی عام هر شناختی است.

۱۶

·     اولین مقوله هر گروه به وحدت مربوط می شود.

۱۷

·     دومین مقوله هر گروه به کثرت مربوط می شود.

۱۸

·     سومین مقوله هر گروه به ترکیب وحدت و کثرت مربوط می شود.

۱۹

·     کانت با تنظیم مقولات بر آن بوده که «کلیه گشتاورهای (ممان های) شناخت را در نظر بگیرد.»

۲۰

·     مقولات، فرم های فهم اند و تفکر محض (ناب) را تشکیل می دهند.

۲۱

·     فهم، بی اعتنا به اینکه به چه می اندیشد و چگونه می اندیشد، فقط می تواند در این فرم ها (در مقولات، در مفاهیم محض) بیندیشد.

۲۲

·     کلیه پیوندهای تصور ممکنه را فقط می توان مبتنی بر این فرم ها دانست.

·     این فرم ها قوانین فهم اند.

۲۳

·     فهم در این فرم ها و بنا بر این فرم ها حرکت می کند.

۲۴

·     مفاهیمی که تفکر محض را امکان پذیر می سازند، علاوه بر این، همزمان فرم های کردوکار ترکیبگر فهم اند.

۲۵

·     سؤال این است که وحدت حسیت با فهم در روند شناخت چگونه صورت می گیرد؟

۲۶

·     کانت در جواب به این سؤال می گوید:

·     با پیاده کردن مفاهیم محض فهم، با پیاده کردن مقولات بر مواد معرفتی عرضه شده با حسیت.

۲۷

·     فهم با فرم های مقولتی اش، تنوع (کثرت) عرضه شونده در نگرش را با وحدت ترکیبی (سنته تیکی) مرتبط می سازد و بدین طریق، نگرش صرف را به شناخت استحاله می بخشد:

·     «خودپویی تفکر ما الزامی می سازد که تنوعات (مواد معرفتی حسی) عرضه شده در نگرش، نخست به نحوی از انحا نفوذ کنند، دریافت شوند و مرتبط شوند تا از آنها شناخت تشکیل یابد.»

۲۸

·     کانت این عمل فهم را سنتز (ترکیب) می نامد:

·     «من ترکیب به عام ترین معنا را، عملی می دانم که تصورات مختلف را به همدیگر می افزاید و تنوع آنها را به شناخت استحاله می بخشد.»

·     (کانت، «نقد خرد محض»، ص ۱۰۲)

۲۹

·     تنها ترکیب متنوعات (مواد معرفتی حسی متنوع) به شناخت منجر می شود و ما «باید توجه خود را در وهله اول بدان معطوف داریم، اگر راجع به نخستین منشاء شناخت مان می خواهیم قضاوت کنیم.»

۳۰

·     شناخت به معنی واقعی کلمه در قاموس کانت، همواره عبارت است از «اتصال، پیوند، ترکیب.»

·     (کانت، «نقد خرد محض»، ص ۱۰۳)

ادامه دارد.