سیری در جفنگیات برتراند راسل (3)

تحلیلی از مسعود بهبودی

اگر همه جهان شادمان باشد،

من تضمین می کنم که دیگر دینی وجود نداشته باشد.

برتراند راسل

·        این جفنگ جدید برتراند راسل به چه معنی است؟

1

اگر همه جهان شادمان باشد،

من تضمین می کنم که دیگر دینی وجود نداشته باشد.

·        اسلوب فکری برتراند راسل در این جفنگ هم همان اسلوب فکری در جفنگ قبلی است:

·        او دیالک تیک علت و معلول را قبلا به شکل دیالک تیک ترس و مذهب از سوئی و به شکل دیالک تیک مذهب و بدبختی از سوی دیگر بسط و تعمیم داده بود.

·        اکنون همان دیالک تیک علت و معلول را به شکل دیالک تیک غم و دین بسط و تعمیم می دهد.

·        اکنون برای دین و مذهب منشاء جدیدی اختراع می شود.

·        یعنی جای ترس را غم و اندوه می گیرد.

·        این اما به چه معنی است؟

2

·        این اولا از طرز تفکر متافیزیکی راسل پرده برمی دارد.

·        چون حتی شیخ شیراز می دانست که هر چیز مادی و فکری و روانی و روحی خصلت دیالک تیکی دارد:  

گل و خار و گنج و مار و غم و شادی به هم اند.

·        غم و یا شادی ایزوله و منفصل و مجزا و تنها وجود ندارد.

·        واژه متافیزیک، از قضا در قاموس پوزیتیویسم، چیزی از جنس فحش خواهر و مادر است.

·        چون از هر چیزی بدشان بیاید، مهر متافیزیکی بودن را بر پیشانی اش می کوبند و مورد تف و توهین قرار می دهند.

3

·        حدیث حضرات به حدیث خیلی از سران و رهبران چپ و راست و متدین و بی دین وطنی شباهت دارد.

·        در حرف چیزی را انکار می کنند و در عمل اثبات.

·        در حرف می گویند، «اقتصاد مال خر است»، بعد بسان خر شعار «از حق خود در زمینه رئاکتور اتمی صرفنظر نمی کنیم» را عرعر می کنند.

·        انگار رئاکتور اتمی چیزی اخلاقی و شرعی و اسلامی است.

4

·        یا عکسی از سینه زنی را در صفحه فیس آبادشان درج می کنند و به مثابه خرافه بر آن تف می اندازند.

·        بعد شروع به سینه زنی می کنند و شعار «تفاوت در عندیشه ـ وحدت در عمل» می دهند و هارت و پورت می کنند.

·        خبر ندارند که همین جفنگ بمراتب بدتر از هر خرافه دیگر است. 

5

اگر همه جهان شادمان باشد،

من تضمین می کنم که دیگر دینی وجود نداشته باشد.

·        این جفنگ راسل ضمنا دال بر ابدیت دین و مذهب است.

·        چون همه جهان هرگز نمی توانند شادمان باشند.

·        همیشه در اوج شادمانی سر و کله غم پیدا می شود.

·        پس بدین طریق نتیجه گرفته می شود که مذهب و دین هم تا ابد خواهد بود.

6

اگر همه جهان شادمان باشد،

من تضمین می کنم که دیگر دینی وجود نداشته باشد.

·        در این جفنگ برتراند راسل نیز سر و کله پسیکولوژیسم پیدا می شود.

·        باز هم منشاء مذهب در روان آدمیان جستجو، کشف و اعلام می شود.

·        همانطور که ذکر شد، پدیده های پسیکولوژیکی سوبژکتیو اند، یعنی منشاء اوبژکتیو و عینی دارند.

·        شادی و غم خودپو و بی علت و بی دلیل عینی و واقعی وجود ندارد.

·        انسان ها وقتی شاد می شوند که منافع مادی و فکری و روحی و روانی معین شان برآورده می شود.

·        پدیده های پسیکولوژیکی ثانوی اند و نمی توان دین و مذهب را با توسل به آنها توضیح ریشه ای و رادیکال داد.

·        با پسیکولوژیسم فقط می توان سر مردم شیره مالید.

7

 اگر همه جهان شادمان باشد،

من تضمین می کنم که دیگر دینی وجود نداشته باشد.

·        اتفاقا نمایندگان قرون وسطائی منافع طبقات اجتماعی واپسین یعنی خویشاوندان و پیشقراولان بورژوازی واپسین از قبیل عمر خیام و خواجه شیراز نیز مبلغ کیش شادی بوده اند و تئوری غنیمت دانی دم را و عیش و عشرت دم به دم را همه جانبه تبلیغ کرده اند و هر چه بد و بیراه در چنته داشته اند، نثار ایادی ادیان کرده اند.

8

اگر همه جهان شادمان باشد،

من تضمین می کنم که دیگر دینی وجود نداشته باشد.

·        طنز زهراگین زندگی اما این است که همین بورژوازی واپسین حامی و حامل خستگی ناپذیر خرافه های رنگارنگ است و دیری است که با سنتی ترین حامیان و حاملان خرافه یعنی کنیسه و کلیسا و مسجد و خانقاه و از اواخر قرن بیستم با فوندامنتالیسم های رنگارنگ و وحشت انگیز به وحدت رسیده است.

·        در حرف مدافع حقوق بشر است و در عمل همدست فوندامنتالیسم ضد بشر.

پایان