دایرة المعارف فلسفه بورژوائی واپسین (211)

پروفسور دکتر هانس هاینتس هولتس   

فصل ششم

متافیزیک

برگردان شین میم شین

بخش دهم

اقدامات بورژوائی در زمینه نوسازی متافیزیک:

ژان پل سارتر

مارتین هایدگر

ارنست بلوخ

قسمت اول

 ژان پل سارتر و سیمون دوبوار

ادامه

9

·        ژان پل سارتر می نویسد:

·        «انسان چیزی جز طرح خویشتن خویش نیست.

·        انسان فقط تا حدی وجود دارد که عمل می کند.

·        انسان چیزی جز مجموعه اعمال خود نیست.

·        انسان چیزی جز زندگی اش نیست.»  

10

·        اینجا سوبژکتیویسم فلسفه حیاتی به متافیزیک بارزی استحاله می یابد، متافیزیکی که مسند را به سوبژکت و سوبژکت را به مسند مبدل می سازد تا طرحی برای اثبات اختیار (آزادی) سرهمبندی کند.

 مسند به چه معنی است؟

مثال:

حسن امروز پسرش را به گردش برده بود.

حسن سوبژکت (فاعل)  است.

امروز قید است.

پسرش، اوبژکت (مفعول) است.

به گردش برده بود، مسند است. مترجم)   

11

·        برای انکار مسند به عمل منطقی در فرم مفهوم اونتولوژیکی سوبژکت منفی نامعین و بی مسند، مادیت داده می شود.

·        (گذار از منطقی به مادی. مترجم)  

·        این سوبژکت تا زمانی که تعین های خود را انجام نمی دهد، هیچ واره است.

·        به همین دلیل سارتر می نویسد:

·        «انسان ماهیت است، ماهیتی که نمود آن موجب وجود جهان می گردد.»

·        (سارتر، «دکارت و مسئله اختیار»، 1948، ص 204)  

12

 یوهان گوتلیب فیشته (1762 ـ 1814)

یکی از برجسته ترین نمایندگان ایدئالیسم آلمانی

·        سارتر اینجا قرابت خاصی به فیشته کسب می کند.

·        سارتر کاملا بطرز ایدئالیستی ـ ذهنی، این را «اختیار خلاق» می نامد.

13

·        «اختیار خلاق» سارتر در انتخاب میان امکانات متعدد موجود برای برخورد به پدیده ای و یا نمودی نیست.

·        بلکه در جبری برای برنامه ریزی آزادانه ی پا فراتر نهادن از عدم (نیستی) است.  

  

·        مراجعه کنید به  دیالک تیک جبر و اختیار در تارنمای دایرة المعارف روشنگری

14

·        ما مختار به نامختار بودن نیستیم.

·        «ما محکوم به اختیار هستیم.»

·        برای اینکه ما همیشه در شرایطی قرار داریم که باید کاری بکنیم.

·        انسان باید عمل کند، اگر بخواهد زنده بماند.

·        هر واکنشی نسبت به تأثیرات جهان خارج از ابتدا به معنی عمل فردی است که می تواند به نفی جهان خارج منجر شود.

·        در این عمل فردی دست انسان به امکانات باز می شود و برخورد مستقل با بافت جهانی و بافت ارزشی رونق می یابد.

15

·        از این رو، این اختیار نه رابطه جهانی خارجی و اجتماعی، بلکه استقلالی است که در درون سوبژکت هست و به مثابه واقعیت وجود استنباط می شود.

15

·        به همین معنا ست که سارتر می نویسد:

·        «ما هرگز آزادتر از آن نبوده ایم که در اسارت و زندان بوده ایم.»

·        (آزادترین ایام زندگی ما، ایامی است که در اسارت و زندان سپری کرده ایم. مترجم)   

16

·        آزادی بطور کلی با وجود انسان یکسان تلقی می شود.

·        یعنی با فردیت منسوب به خویشتن انسان یکسان قلمداد می شود.

·        به همین دلیل، سلب آزادی برونی، کمترین تغییری در آن نمی دهد.  

ادامه دارد.