دایرة المعارف فلسفه بورژوائی واپسین (28)

اندراس گدو

فیلسوف، پروفسور فلسفه مجارستانی

دکترای فلسفه از دانشگاه علوم بوداپست (1959 ـ 1969)

از هیئت تحریریه مجله موسوم به

«بررسی های مارکسیستی جهان»

مؤلف آثار بیشمار

فصل دوم

مبارزه بر سر فلسفه و «نا فلسفه»

پروفسور دکتر اندراس گدو

برگردان شین میم شین

بخش اول

فلسفه و «نا فلسفه»

 ادوراد گانس (1798 ـ 1839)  

حقوقدان، مورخ، فیلسوف حقوقی آلمانی

·        ادوارد گانس در مراسم گرامیداشت هگل می گوید:

·        «فلسفه برای اولین بار دایره خود را بست.»

·        (ادوارد گانس، «هگل در گزارشات معاصرانش»، نیکولین، ص 496، 1970)

 

1

·        این استنباط ادوارد گانس هم مورد تأیید جریانات متضاد مکتب هگلی ـ البته با انگیزه ها و تفاسیر گوناگون ـ  بوده و هم بطرز حیرت انگیزی مورد تأیید مخالفان فلسفه هگل بوده که گرایشات ضد فلسفی داشته اند.

2

·         فلسفه هگل حتی در زمان حیات او به مثابه فلسفه بطور کلی مورد انتقاد قرار می گیرد.

3

·         انتقاد از فلسفه هگل به مثابه چالش با فلسفه تلقی می شود و به مثابه چالش با فلسفه صورت می گیرد.

·        (ادوارد گانس، «هگل در گزارشات معاصرانش»، نیکولین، ص 496، 1970)

4

·         هگل با این مقایسه فلسفه خود با فلسفه بطور کلی، در پاسخ خود به دعوای شوبارت و کارگانیکو مخالفت نمی ورزد، ولی آن را محتاتانه و به طنز  در لوح خاطر خود ثبت می کند:

·        «می توان گفت که حضرات به فلسفه من، چندان پر بها داده اند که انگار سرنوشت آن با سرنوشت فلسفه بطور کلی گره خورده است.»

·        (هگل، آثار 20 جلدی، جلد 2، ص 437، 1970)  

5

 لودویگ فویرباخ (1775 ـ 1833)

·        مبارزه میان فلسفه و «نا فلسفه» و یا مبارزه بر سر فلسفه و «نا فلسفه» گرایش پیگیری بوده که  نه فقط در دوره لسینگ، هردر و کانت تا هگل و فویرباخ، بلکه همچنین در تمامت دوره تفکر کلاسیک بورژوائی ادامه داشته و پس از مرگ هگل رادیکالیزه شده، تعمیق یافته و با مضامین (محتواهای) مختلف عرض اندام کرده است.      

6

·        اعتراف مبتنی بر ظاهرسازی به وجود «نا فلسفه» از سوئی، انتقادات عقیدتی فلسفی و رومانتیکی بر فلسفه هگل، انکار امپیریستی (تجربه گرائی) فلسفه به طور کلی، لگدپرانی های فلسفی ـ نا فلسفی کیرکگارد و نیچه، تفاسیر هگلیانیستی جوان و یا چالش ماتریالیستی فویرباخ با هگل و چالش جاری در محفل او با مسئله فلسفه از سوی دیگر، هم دربرگیرنده ی طرح های فلسفی و گرایشات اجتماعی کاملا متفاوت بوده اند و هم بر طرح های فلسفی و گرایشات اجتماعی کاملا متفاوت سرپوش نهاده اند.

7

·        پس از انحلال هگلیانیسم در موضعگیری شعور بورژوائی نسبت به فلسفه و در جایگاه فلسفه در شعور بورژوائی شکاف می افتد و با هراس از مرگ فلسفه و یا با انتظار مرگ فلسفه و یا با اعلام مغرورانه و قلدرانه ی مرگ فلسفه همراه می شود.

ادامه دارد.