سیری در جهان بینی عبید زاکانی (31)

خواجه نظام‌الدین عبیدالله زاکانی معروف به عبید زاکانی

(701 ـ     772 هجری قمری) 

رساله دلگشا

خواص نام آدم و حوا

واعظي بر منبر مي‌ گفت:

«هر كه نام آدم و حوا نوشته، در خانه آويزد، شيطان بدان خانه درنيايد.»

طلحك از پاي منبر برخاست و گفت:

« مولانا، شيطان در بهشت در جوار خانه به نزد ايشان رفت و بفريفت.

چگونه مي‌شود كه در خانه ما از اسم ايشان پرهيز كند؟»

پایان

تحلیل از یدالله سلطان پور

 عنوان حکایت

خواص نام آدم و حوا

 

·        عبید در عنوان این حکایت، منظور اصلی خود را از تدوین این طنز با خواننده در میان می گذارد:

·        ماجرای این حکایت قاعدتا باید بر محور خاصیت های اسامی حوا و آدم بچرخد.

واعظي بر منبر مي‌ گفت:

«هر كه نام آدم و حوا نوشته، در خانه آويزد، شيطان بدان خانه درنيايد.»

·        واعظی بر منبر کمافی السابق، به عوامفریبی می پردازد.

·        او ادعا می کند که برای نجات از وسوسه شیطان، بهتر است که اسامی حوا و آدم روی کاغذی نوشته شود و به در و یا دیوار خانه نصب گردد!

·        این بدان معنی است که شیطان از دیدن اسامی حوا و آدم وحشت می کند و پا به درون خانه نمی نهد.

 طلحك از پاي منبر برخاست و گفت:

« مولانا، شيطان در بهشت در جوار خانه به نزد ايشان رفت و بفريفت.

چگونه مي‌ شود كه در خانه ما از اسم ايشان پرهيز كند؟»

·        طلحک تیزاندیش با شنیدن این یاوه برمی خیزد و به مچگیری از واعظ شیاد می پردازد.

·        استدلال طلحک مطلقا منطقی است:

·        شیطانی که در بهشت از خود حوا و آدم کمترین هراسی به دل نداشت و به فریب آندو نایل آمد، چرا و به چه دلیل باید از اسامی نوشته شده آنها بر تکه کاغذی دچار وحشت گردد و عوام الناس را وسوسه نکند؟

·        عبید با این حکایت زیبا دست به افشاگری می زند و دم و دستگاه سحر و جادو و شعبده و خرافه از هر رنگ را به هم می ریزد.

پایان