سیری در کاریکاتوری از مانا نیستانی (28)

سرچشمه:

صفحه فیس بوک

هواداران مانا نیستانی

Mana Neyestani Fan Page

The Price (Child Labour)

قیمت (کودک کار)

تحلیلی از شین میم شین

·        از حریف کاریکاتورآگاهی پرسیدیم:

·        «کودک کار در این اثر مانا رهگذران را وزن می کند؟»

·        گفت:

·        «آره.

·        کار بچه وزن کردن آدم ها ست و هرکی باهاش سرو کار داره و خودش را در ترازوی او وزن می کنه، پاشو روی نقاشی اون می ذاره،  به ازای پول خردی که بهش می ده .

·        ذره ذره نقاشی زیبا که از رؤیای کودک نشات گرفته، زیر رد پای بزرگترهایی که از جلوی او می گذرند، از بین می ره و سیاه و کثیف می شه.

·        خیلی مشخصه کاریکاتورش

·        من فکرکردم که رد پاها گاهی به سمت ترازو میره و گاهی هم بی خیال می گذره.

·        اما فکرکنم که اشتباه می کنم.

·        منظور اینه که رد پا میاد کارش را انجام میده، تخریب می کنه و به راه خودش ادامه میده.»

·        حریف شاید هرچه در این اثر مانا وجود داشته، بر زبان رانده است.

·        ایشان مانا را بهتر می شناسند تا ما که از دور چشم بر آثار مانا داریم. 

·        ولی ما ذکر تأملات خود را بهانه ای برای تصحیح آنها می دانیم و نردبانی برای ترقی فکری خود.

·        در این اثر مانا، کودک کار با ترازو پول در می آورد.

·        حیرت انگیز اما این است که کودک کار نقاشی خود را روی ترازو انداخته است که لگدمال کردنش حتی با حسن نیت تمام، اجتناب ناپذیر است.

·        کودک ـ به قول حریف ـ به ازای هر پشیزی که در می آورد، تخریب نقاشی اش افزایش می یابد.

·        محتوای این نقاشی خورشید و منظره ای است.

حریف

ذره ذره نقاشی زیبا که از رؤیای کودک نشات گرفته، زیر رد پای بزرگترهایی که از جلوی او می گذرند، از بین می ره و سیاه و کثیف می شه.

·        ظاهرا هر آنچه که حریف اندیشیده مانا کشیده و یا هر آنچه که مانا اندیشیده، حریف کشف کرده است.

·        نتیجتا دیالک تیک وجود اجتماعی و شعور اجتماعی به شکل دیالک تیک حریف و هنرمند بسط و تعمیم یافته است.

·        حریفی بر آن بود که برای درک اندیشه های نیچه باید جهان بینی او را داشت.

·        منظورش این بود که برای درک ایدئولوژی طبقات واپسین باید پایگاه طبقاتی طبقات واپسین را داشت و استثنائا در همین نکته حق هم داشت.

1

·        مسئله اول که ما را به تأمل وامی دارد، این نکته است که چرا باید نقاشی خورشید و منظره بوسیله کودک کار به معنای «رؤیای» کودک تلقی شود؟

الف

·        برای اینکه کودک هرچه می بیند، حتی الامکان نقاشی می کند.

·        اگر هواپیمای جنگی ببیند، همان را در حال ریختن تحفه های مرگ آور نقاشی می کند و اگر به تماشای تمرین آدمکشی سربازان تجاوزگر و اشغالگر مجبور شده باشد، حتی الامکان همان ها را در حال هنرنمائی و خواهر و مادر و برادر و پدر و قوم و خویشش را در حال جان کندن نقاشی می کند، البته اگر به تصادفی جان سالم از تئاتر خونین اجانب بدر برده باشد.

ب

·        اگرچه حق با حریف است و مانا بی تردید قصد نشان دادن لگدمال گشتن رؤیای کودک را داشته است، ولی با پوزش از هردو، نمی توان اوبژکتیویسم (عینگرائی) کودک را منکر شد و نقاشی خورشید و منظره را در جهان خون و خمپاره و خشونت و خشم به حساب او گذاشت.

ت

·        ضمنا به عنوان هنرمند رئالیست هرگز نباید چشم بر واقعیت عینی بست و به تحریف حقیقت عینی به هر قیمت هم که باشد، تن در داد.

·        همانطور که مانا آثار خود را داوطلبانه و آگاهانه زیر پای این و آن نمی اندازد، کودک کار هم هرگز نمی تواند بنی بشر باشد و به محصول کار خود، مثلا به نقاشی خود عشق نورزد و عمدا زیر پای رهگذارن پشیزمند بیاندازد.

·        عشق به محصول کار خود نیرومندترین عشق بشری است.

·        شاید عشق غول آسای مادر ـ پدر به فرزند خود نیز به همین دلیل است.

·        چون فرزند ـ در تحلیل نهائی ـ محصول تولید مثل آنها ست، محصول کار تولیدی ـ مثلی آنها ست.

پ

·        رؤیای کودکان کار را کسی می تواند درک کند که خود در کودکی کار کرده باشد.

·        حریفی که روزی روزگاری «کودک کاری»  بوده، تجربه خود را بطرز دیگری بازگو می کرد.

·        او می گفت:

·        «رؤیای این کودک کار مانا، نه خورشید و منظره به مثابه سمبل امید و آینده و بهزیستی، بلکه همین ترازو بوده است!»

·        پرسیدیم:

·        چرا و به چه دلیل؟

·        حریف گفت که کودک فقط هر آنچه را که می داند و می شناسد، در فرم مثبت و منفی اش آرزو می کند و مغز خلاقش همان را در قالب رؤیا می ریزد.

·        پیش شرط رؤیای رهائی از ذلت مادی و معنوی، در اختیار داشتن سرمایه ای از شعور رهائی بخش است.

·        کودک هنوز از این سرمایه بی بهره است.

·        خورشید کج و کوله کودک همان خورشیدی است که در پاریس می بیند و نه خورشید رهائی و خوشبختی نهائی.

 ث

·        مفهوم «کودک کار» که از سوی طرفداران ایدئولوژی های مختلف بشدت مد شده، خود باید بطرزی تمایزمند مورد بحث قرار گیرد:

1

·        اشک بشدت شور بورژوازی واپسین به مرثیه واره «کار کودکان»  به اشک تمساح شبیه است.

·        کشوری را برای چپاول ثروت های زیرزمینی اش تا عهد حجر بمباران مادی و معنوی می کنند و بعد مادر و یا پدر بیچاره و زمینگیری را که برای تهیه نان بخور و نمیری، دار قالی ئی در گوشه زیر زمینی و یا کوره ای برای آجرپزی برپا کرده و با اهل و عیال خویش جان می کند، به محاکمه می کشند.

2

·        به بهانه بشرخرکن گلوبالیزاسیون، سطح دستمزدهای زحمتکشان را در دور افتاده ترین نقاط جهان تا حد هیچ و پوچ پایین می آورند و مادران و پدران بخت برگشته امپریالیسم زده را به خاک سیاه می نشانند و به فروش کودکان خود به قیمتی نازل تر از قیمت بزغاله ای وامی دارند و بعد از کودکان آذوقه جوی سرگردان در زباله دانی ها عکس برمی دارند و جایزه بهترین عکس در جهان را به نصیب می برند.

3

·        انتقاد انتزاعی از «کار کودک» را باید با انتقاد انقلابی از سیستم سرمایه داری به تعویق افتاده جایگزین کرد و ترفندهای عوامفریبانه عوامل امپریالیسم را به چالش کشید.

·        بدون سرنگونی نظام سرمایه داری و استقرار سوسیالیسم هرگز نمی توان به دفاع حقیقی از حقوق کودکان و زنان و ملیت ها و بشر مبادرت ورزید.

·        ولی می توان با پرچم دروغین همین حقوق انتزاعی، جهان بی صاحب را به جهنم تحمل ناپذیری مبدل ساخت.

پایان