خرد ـ انسان ـ تاریخ (۶۱)

ایمانوئل کانت

(۱۷۲۴ـ ۱۸۰۴)

برجسته ترین نماینده فلسفه کلاسیک آلمان

اثر او تحت عنوان «انتقاد از عقل محض»

نقطه عطفی در تاریخ فلسفه و آغاز فلسفه مدرن محسوب می شود.

کانت در زمینه های زیر

دورنمای فراگیر نوینی

به روی فلسفه گشوده است:

اتیک

(نقد عقل عملی)

استه تیک

(نقد قوه قضاوت)

مذهبفلسفه

حقوقفلسفه

تاریخفلسفه

پروفسور دکتر مانفرد بور

برگردان

شین میم شین

 قسمت هفتم

۱

·    کانت با افکاری که در نوشته ای تحت عنوان «آزمایش» توسعه داده بود، از نگرش های متافیزیک راسیونالیستی فرسنگ ها فاصله گرفت.

۲

·    تصادفی نیست که او در پیشگفتار این نوشته اش جمله مهم زیر را بر زبان می راند:

·    در رابطه با «رسیدن هوش متافیزیکی به نظرات اتمام یافته»،  باید گفت، «آدم باید خیلی بی تجربه (ساده لوح) باشد، تا خیال کند که بدین طریق می تواند به حکمت خود  چیزی بیافزاید و یا از تصورات باطل خود چیزی بکاهد.»

·    (ایضا، همانجا، ص ۱۷۱)

۳

·    معاصرین کانت حق داشتند که با دوراندیشی، «آزمایش» کانت را کشف او محسوب دارند.

۴

·    مندلسون با توجه به این نوشته کانت می نویسد:

·    «روح من از این نوشته کوتاه کانت، اغذیه بیشتری دریافت کرد تا از بعضی آثار بزرگ.»

·    (مندلسون، «نامه ها در رابطه با ادبیات نوین»، بخش ۲۲، نامه ۳۲۴، ۱۷۶۵، برلین)

۵

·    با نوشتجات کانت در اوایل سال های ۶۰ نقطه عطفی در کار فکری او تشکیل می شود.

۶

·    این نقطه عطف، خود را در اشتغال کانت عمدتا به مسائل معرفتی ـ نظری (تئوری شناخت) نمودار می سازد.

۷

کریستیان ولف

(۱۶۷۹ ـ ۱۷۵۴)

عالم یونیورسال، ریاضی دان، فیلسوف آلمانی

همراه با لایب نیتس و کانت مهمترین نماینده روشنگری

نماینده حقوق طبیعی

بنیانگزار بسیاری از مفاهیم مهم (شعور، معنی، درخود، دقت)

مؤثر در قانونگزاری پروس

مؤلف آثار بیشمار

·    کانت هرچه بیشتر متقاعد می شود که متافیزیک راسیونالیستی (بویژه در هیئت ولفی اش) برای فلسفه جهت حفظ خصلت خود به مثابه علم، نامناسب و به درد نخور  است.

۸

·    این متقاعدیت کانت او را به فرمولبندی جدیدی از مفهوم شناخت و بررسی جدیدی از شناخت سوق می کند. 

۹

·    وظیفه ای که کانت خیال می کرد که در نوشته اش تحت عنوان «آزمایش» به انجام رسانده است:

·    «من به طبیعت معارف مان با توجه به قضاوت ها، استدلال ها و پیامدها اندیشیده ام و روزی نتایج این نگرش هایم را به تفصیل توضیح خواهم داد.

·    تا آن روز، کسانی که نگرش شان محدودیت نمی شناسد، بهتر است، از خود بپرسند که متد فلسفه شان تا چه اندازه ای می تواند به این مسائل برسد.»

·    (کانت، «نوشتجات آغازین»، جلد ۲، ص ۲۰۸)

۱۰

·    اما نتایجی که کانت وعده توضیح مفصل شان را در اینجا می دهد، ۲۰ سال بعد در اثر او تحت عنوان «نقد خرد محض» منتشر می شوند.

۱۱

·    فرمولبندی جدید مفهوم شناخت و بررسی نوین آن در این اثر کانت عرضه می شوند.

۱۲

·    نوعی پیشقراول نوشتجات معرفتی ـ نظری (تئوری شناخت) در اوایل سال های ۶۰، عبارت است از «رؤیاهای روح بینی که  با رؤیاهای متافیزیک تبیین می یابند.» (۱۷۶۶)

ادامه دارد.