دیالک تیک
اثری از
واترهاوس
پروفسور
الفرد کوزینگ
برگردان شین
میم شین
پیشکش
به
خاطره خروشان
پروفسور کلکته چی
که نابه هنگام
رفت و ما ماندیم
در حسرت دیدار
دوباره اش.
دیالک تیک
ماتریالیستی ـ مارکسیستی
ادامه
·
تشکیل و تحکیم طرز تفکر
متافیزیکی و کل نگری که هسته اصلی اش
را تغییرناپذیری مطلق طبیعت تشکیل می دهد، اما
نمی تواند مانع توسعه برخی از عناصر دیالک تیک گردد.
1
دیالک
تیک در فلسفه کوزانوس و برونو
نیکولاس کوزانوس (1401 ـ 1464)
فیلسوف، تئولوگ، ریاضی دان، کاردینال
از نخستین
هومانیست های آلمانی
در دوره گذار از قرون وسطای واپسین به
عصر جدید آغازین
·
در این مورد باید قبل از همه کوزانوس
و جوردانو برونو را نام برد که بر اسپینوزا،
شلینگ و هگل تأثیر بزرگی باقی می گذارند.
الف
دیالک
تیک در فلسفه نیکولاس کوزانوس
·
کوزانوس شناخت را یک روند
می داند:
·
«هیچ چیز در جهان چندان
دقیق نیست که آن را نتوان بمراتب دقیقتر درک کرد و دریافت.
·
هیچ چیز در جهان چندان حقیقی نیست که بمراتب حقیقی تر
نباشد.»
·
(کوزانوس، «نادان راجع به
خردمندی»، ص 32)
·
آموزش کوزانوس در
باره انطباق اضداد از
اهمیت خاصی در تاریخ دیالک تیک برخوردار است.
ب
دیالک تیک در فلسفه جوردانو برونو
جوردانو برونو (1548 ـ 1600)
فیلسوف، شاعر و کشیش انقلابی و پرشور
ایتالیائی
که از سوی تفتیش عقاید کلیسای کاتولیک به
مرگ در تل آتش محکوم شد.
·
جوردانو برونو نیز که جهان را در پیوند
مادی فراگیر و در حرکت مدام می بیند، درمی یابد که در سراسر طبیعت، وحدت
اضداد در کار است و لذا به این نتیجه می رسد که «هرکس هوای پی بردن به
اسرار نهفته در اعماق طبیعت را در سر دارد، باید حداقل ها و حداکثرها را در اضداد
و متضادها ببیند و بیابد.»
·
(جوردانو
برونو، «راجع به علت، اصل و یگانه»، 5)
2
دیالک تیک در فلسفه دکارت و اسپینوزا
رنه دکارت (1596 ـ 1650)
فیلسوف، ریاضی دان و عالم علوم طبیعی
از مؤسسین راسیونالیسم مدرن عصر جدید
آغازین
تفکر راسیونالیستی او را کارتزیانیسم نیز
می نامند.
دکارت به وجود ایده های مادرزاد باور
داشت.
·
دکارت و اسپینوزا نیز افکار دیالک تیکی ارزشمندی ارائه می دهند.
·
دکارت متغیر را وارد ریاضیات می کند و به قول انگلس بدین وسیله «حرکت
و همراه با آن، دیالک تیک وارد ریاضیات می
شود.»
·
(کلیات مارکس و انگلس، جلد
20، ص 522)
·
(منظور انگلس، دیالک تیک
تابع و متغیر در ریاضیات است. مترجم)
بنه دیکتوس اسپینوزا (1632 ـ 1677)
فیلسوف هلندی، مؤسس راسیونالیسم و انتقاد
مدرن از انجیل
·
فلسفه اسپینوزا نقطه
اوج دیالک تیک تا تشکیل فلسفه کلاسیک آلمان را
تشکیل می دهد.
·
تار و پود سیستم اسپینوزا از دیالک
تیک وحدت و کثرت تشکیل یافته است.
·
مراجعه کنید به دیالک تیک وحدت و کثرت در تارنمای دایرة
المعارف روشنگری
·
اسپینوزا در بررسی مسائل جداگانه بیشماری برخورد دیالک تیکی را
دامنه ای دیگر می بخشد.
ادامه دارد.
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر