فصل
پنجم
ایدئالیسم
پروفسور
دکتر اندراس گدو
برگردان
شین میم شین
بخش
سوم
تاریخ
پیدایش فلسفه حیات و پوزیتیویسم:
خردستیزی
قسمت
هشتم
اعلام
جزم (دگم) پوزیتیویستی
کومته
ادامه
24
·
این محتوای معرفتی ـ نظری (تئوری شناخت)
بنیادی مستور خاص پوزیتیویسم، توهماتی را هم تأیید می کند و هم تار و مار می سازد
که پوزیتیویسم راجع به خود پرورده و پرورانده است.
25
دیوید هیوم (1711 ـ 1776)
فیلسوف، اقتصاددان و تاریخدان
از نمایندگان برجسته روشنگری انگلستان
از اقتصاددان ما قبل اقتصاد کلاسیک
معلم کانت و از دوستان و همفکران آدام اسمیث
·
خنثی وارگی پدیده ها (حقایق امور)
در قاموس کومته چنان جلوه گر می شوند که انگار آن مقاومت بی سر و صدای از سوی خود مسائل
معرفتی ـ نظری است و طفره رفتن از آن انگار خود، موضع معرفتی ـ نظری ئی محسوب می
شود.
·
این اما حاوی موضعی ایدئالیستی
است.
·
این به معنی جدا سازی پدیده ها از
ماده است که در آثار کومته، جدال (پله میک) مستمر بر ضد ماتریالیسم را تشکیل می
دهد، آنهم با استناد به هیوم و کانت.
·
(کومته، «کاته شیسم (قرآن) پوزیتیویسم»، ص
32، 1966)
26
ارنست
ترولچ (1865 ـ 1923)
تئولوگ،
فیلسوف فرهنگ، سیاستمدار لیبرال
آثار:
آته ئیسم، تئولوژی، مسیحیت (2000)
لوتر و جهان مدرن (2000)
متد تاریخی و دگماتیکی در تئولوژی
(1898)
هیستوریسم و مسائل آن (1922)
هیستوریسم و
غلبه بر آن (1924)
·
«کل فلسفه کومته عبارت است از منطق تجربی ـ
مثبت محض متشکل از حقایق امور حاصله، بدون کمترین اعتنائی به تئوری شناخت و به
رابطه تفکر و وجود موجود در آن.
·
کومته بدین طریق، نهایتا به مسائل
متافیزیکی برمی گردد.
·
در قاموس کومته، تئوری شناختی وجود
ندارد.
·
تئوری شناخت کومته تا آنجا که می
توان فهمید، با فیزیولوژی (علم روندهای حیاتی اندام) انطباق می یابد و تا آنجا که
به امتناع از توضیح مسائل مربوط می شود، به عرصه غیرقابل شناخت قلمداد کردن چیزها
تعلق دارد.»
·
(ترولچ، «هیستوریسم (تاریخگرائی) و مسائل
مربوط بدان»، کتاب اول، «مسئله منطقی فلسفه تاریخ»، ص 392، 1922)
27
گئورگ هربرت مید (1863 ـ 1931)
فیلسوف، جامعه شناس، روانشناس امریکائی
·
گئورگ هربرت مید بر آن بوده که درک
کومته از قانون، پدیده و دانش تجربی تداوم درک هیوم از آنها ست.
·
با این تفاوت که هیوم منشاء دانش
تجربی را تأثیرات و افکار می دانست، ولی در پوزیتیویسم مورد نظر کومته، علاقه ای
به تقلیل طبیعت و همگونی های طبیعی بر افکار مرکب وجود ندارد.
·
کومته به رابطه حوادث و نحوه حدوث آنها
علاقه مند بوده است.
28
·
بنظر گئورگ هربرت مید، کومته راجع
به نکات زیر حرفی بر زبان نمی راند:
الف
·
راجع به محل حدوث حوادث.
·
راجع به اینکه حوادث آیا در عالم
روح رخ می دهند و یا در جهان.
ب
·
راجع به اینکه آیا چیزی وجود دارد؟
ت
·
راجع به اینکه اگر حوادث درعالم
روح رخ می دهند، آیا چیزی با آنها انطباق دارد؟
پ
·
کومته بر آن بوده که حوادث همین جا
حی و حاضرند و ما برخی از آنها را اوبژکتیف می نامیم و برخی دیگر را سوبژکتیف.
·
(گئورگ هربرت مید، «جنبش فکری در قرن نوزدهم»،
جلد سوم، ص 254، 1957)
29
·
کومته پیر در رابطه با این موضع ایدئالیستی،
تفسیر سوبژکتیویستی از نسبیت پدیده ها را مطرح می سازد:
·
«پیش شرط وجود هر پدیده، وجود شاهدی (تماشاگری)
است.
·
برای اینکه هر پدیده در میانه اوبژکت
و سوبژکتی قرار دارد.»
·
(کومته، «سیستم سیاست مثبت»، جلد 1، ص 439)
ادامه دارد.
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر