تراژدی «مهره سرخ» از سیاوش کسرایی (4)

پیشکش به مهری

ویرایش از تارنمای دایرة المعارف روشنگری

  

·        پر درد مانده، اشک فروخورده

·        از خود به خشم

·        خسته و خاک آلود

·        رستم کنار پیکر بی تاب

·        دستش میان موی پسر بود

·        شیری به تنگنای قفس در

·        یا آبشاری

·        کوبان به صخره سر:

·        «تا گردش سپهر، مدارش در این خم است

·        ننگی چنان و داغ تو بر جان رستم است

·        دستم بریده، چشم و دلم کور، رود من

·        روزم سیاه، آه،

·        ای آفریدگار چون بر فراز می کشی و می کنی تباه؟

·        گفتند :

·        «مردی رسیده است، بلی یکه در جهان

·        جز رستمش به رزم، هم آورد گرد نیست

·        گر تهمتن به عرصه نباشد

·        امید برد نیست

·        پور و پدر برابر و بیگانگی شگفت

·        با صد نشان که بر رخ و بالا ست

·        نشناختم تو را

·        نشناختی مرا

·        این پرده پوش شعبده گر چشم بند، کیست

·        این کوری از کجا ست؟»

·        می گفت دل که «رستم

·        بنگر، ببین، که بوی تو را دارد، بگو، بجو!

·        افسوس، عقل باطل

·        می زد نهیب، نه
هان دشمن است او»

·        خم می شود تهمتن

·        گریان

·        در گیسوان درهم سهراب

·        سر می برد فرو

·        گویی که او گلی را نهفته در آن میان

·        بو می کند به جان:

·        «دیری است تا که من

·        در راه  راستی

·        و این سرزمین که زیستگه مردمان ما ست،

·        شمشیر می زنم

·        تنها نه این منم که چنین می کنم ،پدر

·        می کرده این چنین و هم این رسم از نیا ست

·        برگشته بخت خصم که آهنگ ما کند

·        آه از تو ناشناخته ره، جان بیگناه

·        دشمن چه ها کند

·        آری شکست گرچه در این جنگ ننگ بود

·        اما به روز واقعه

·        افسوس

·        آن نابکار خنگ خرد نیز لنگ بود

·        تدبیر بسته لب

·        از هر کرانه راه به تقدیر باز کرد

·        رستم چه کور بود که گم باد نام او

·        دستی به آشتی نگشاده

·        خود جنگ ساز کرد

·        دشمن گرفت پاره جان را و با فریب

·        پهلوی او درید

·        اما چه شومتر به مکافات خود رسید

·        وای از من پلید

·        کین بسته بود در به دلم با هزار قفل

·        دریغا ز یک کلید!

·        دستت چو تیغ خدعه فرود آرد

·        حتی به راه داد

·        هشدار

·        عاقبت

·        آن تیغ را به قلب تو می کارد.

·        باری

·        ز این قصه بگذرم که چنین است روزگار

·        پیوند و مهر ما ست

·        رشک آور کسان

·        اما غم و جدایی هر جفت نازنین

·        آرام بخش خاطر این قوم زشتکار»

·        در جستجوی اختری انگار

·        در توده های ابر

·        آن پیر تهمتن

·        رو می کند به پهنه دلگیر آسمان

·        اما هنوز با پسرش دارد او سخن:

·        «رستم

·        همیشه تنها

·        از هفتخوان مدهش شهنامه می گذشت

·        هر چند جان او

·        در حسرت برآمد و پیدایی تو بود

·        هر چند چشم او

·        در جستجوی دیدن رعنایی تو بود

·        نو خاسته دلیری

·        فرزندی

·        همراه و همنبرد

·        لیکن بدین صفت که تو از راه آمدی

·        تنهاست ـ باز ـ  مرد

·        آری به آرزو

·        گرم است زندگی

·        بی شعله اش ولیک

·        خاکستری است مانده به جا از اجاق سرد

·        ز آن رستمی که چرخ بلندش نبسته دست

·        اینک

·        چه مانده است؟

·        یک پهلوان و در همه گیتی

·        پیروز

·        در شکست

·        شادا سفر گزیده به منزل رسیده ای

·        خوشبخت آن که در شب پر هول روزگار

·        آرامش درون

·        او را به شهر جادویی خواب می برد

·        اما مرا

·        که مانده بسی راه ناتمام؟

·        شب خوش

·        که صخره را

·        طغیان پر تلاطم سیلاب می برد!»

·        رستم گرفته دست پسر در میان دست

·        بر لب ز حسرت، آه

·        سنگین به گود ظلمت دل بال می کشد

·        گویی که خامشانه فرو می رود به چاه

·        شب، چون زنی که پر شود از برکه های قیر

·        آرام در خرام

·        خورشید خفته بود، نه پیدا چراغ ماه

·        تاریک بود شام

·        از هیچ کس نبود صدایی که می رسید.

·        سهراب دردمند

·        در خویش می تپید

·        آن ماهتاب سرزده از برج کهنه کو؟

·        کو آن برنده، کو؟

·        گرد آفرید ـ آن گل پرخاشجو ـ چه شد؟

·        آن عطر ناشناس که همچون نسیم خیس   

·        یک دم به جان تفته و سوزان من وزید

·        گم شد به نیمه راه

·        آیا کسی به دشت

·        آهوی من ندید؟

·        چونان گلی سپید

·        به نرمی

·        گرد آفرید از زره شب برون خزید:

·        «ای جان ناشکیبا

·        سهراب،

·        شب می رود ز نیمه

·        سحر می رسد، بخواب!

·        دیدار ما

·        زیاده در این سرگذشت بود

·        بیگاه و پرشتاب

·        جز حسرتی چه سود، تماشا را

·        گاه عبور تند شهاب از بر شهاب

·        یا دسته گل بر آب؟

·        بگذار همچو سایه در این شب فرو شوم

·        با شورهای دل

·        تنها گذارمت

·        همراه عشق خویش

·        به یزدان سپارمت»

·        سهراب گفت:

·        «نه!

·        با من دمی بمان!

·        در تنگنای کوته آن دیدار

·        دراوج کارزار

·        اهریمنانه دستی گر عقل ما ربود

·        دل های ما به هم، دری از عشق برگشود

·        دیدار ما ضروری این سرگذشت بود

·        زرین شهاب عشق

·        بر ما عبور کرد

·        هر چند

·        شوری غریب تر

·        جان های برگداخته را از هم

·        آن گونه دور کرد

·        آری

·        ما عشق را اگر نچشیدیم

·        آن را چو دسته گل

·        بر روی آب های روان دیدیم

·         

·        و اینک که راه وادی خاموشان

·        در پیش می گیرم

·        عاشق می میرم

·        اما تو ای عبور نوازش

·        اما تو ای وزیده بر این برگ ناتوان،

·        هشدار تا سوار شتابان عشق را

·        در هر ردا و جامه به جای آری

·        دریاب وقت را که تو را جاودانه نیست

·        این بیکرانه را

·        زنهار

·        بیکرانه نپنداری

·        اکنون برو، روان و تنت پاک و شاد باد

·        همواره از منت

·        با مهر، یاد باد!»

·        در پیچ و تاب های پرندینه با نسیم

·        گرد آفرید

·        چون شبحی دور می شود

·        شب رخنه ها و روزنه می بندد

·        شب کور می شود.

·        آوای بال های شگفتی

·        سهراب را که یک دو دم از خویش رفته بود

·        بر جای خود نشاند

·        بگشود چشم و سقف سیه را نظاره کرد

·        می دید

·        در چشم یا گمان

·        درهای آسمان چو گلی باز می شود

·        وز سایه روشن دل ابری سیه، حکیم

·        دستار بسته و خامش

·        موی و محاسنش

·        چون پاره های مه

·        آذین روی و سر

·        بر هودجی ز بال عقابان

·        می آید هر دم بزرگتر

·        می آید

·        با دفترش به دست

·        با پرچمی ز شعله ی آتش، فراز سر

·        مرغان به جای فرشش

·        می گسترند پر

·        سهراب

·        کاسوده می نمود ز جا خاست

·        دیدار با حکیم

·        پنداشتی که درد ورا کاست

·        ژولیده روی و موی

·        خفتان و جامه چاک

·        پیچان و پا کشان

·        دستی به روی زخم تهیگاه

·        خون چکان

·        با حرمتی چنان که بشاید

·        بر او نماز برد

·        او را سلام داد

·        وانگه شکسته وار به پیش آمد

·        بر دفتر گشوده شهنامه ایستاد:

·        «ای پر خرد حکیم سخن ساز

·        با نقطه ای ز خون

·        پایان گذاشتی

·        آن قصه را که عشق

·        دیباچه می نوشت در آغاز

·        پروردی ام چه نیک و

·        رها کردی ام چه زود

·        ای گردآفرین

·        به نگارش

·        آیینت این بود؟

·        در شاهنامه ات

·        ای شهریار داد

·        داری به هر سپاه، یلانی که می زیند

·        شادان به سالیان

·        در دفتر بزرگ تو با گردش قلم

·        بی مرگ می شود پدرم ـ پیر پهلوان

·        اما مرا جوان

·        آری جوان به دست همین مرد می کشی

·        بدنام کرده رستم دستان به داستان

·        تهمینه را نشانده به اندوه بیکران»

·        سهراب

·        غمخنده ای چو بر لب پیر حکیم دید

·        یک چند آرمید

·        وز نو نفس گرفت:

·        «می آمدم به راه

·        چه پاک و چه پویا

·        چون قطره ای به جانب دریا

·        پیوند

·        با آن بزرگ زنده ی زایا به چشم بود

·        غافل

·        کاندر میان آدمی و آرزو رهی است

·        هر چند پر کشش

·        اما بسا بسا ست خطا خیز و مرگزا

·        می آمدم

·        تا داد و دوستی

·        بر تخت بر نشانم

·        آنگاه سر به خدمت

·        پیش پدر نهم

·        بردارم از میان

·        آیین خود سری

·        کاووس را برانم و هر جا که دیو خو ست   

·        کاخی به داد برکشم و مهر پروری

·        آزادگی شود

·        آیین پاک ما

·        درها چو برگشایم بر گنج و خواسته

·        دیگر کسی گرسنه نخسبد به خاک ما

·        گفتم که جنگ من

·        پایان جنگ ها ست

·        ز این پس، جهان ما همه عشق است و آشتی

·        و شاخه های گل

·        در تیردان و ترکش مردان رزمجوی

·        نقش و نشان ما ست

·        چون قصد نیک بودم و باور به کار خویش

·        پروا نداشتم به دل این کارزار را

·        بی پایه می شمردم و خصمانه

·        یا که از سر دلسوزی

·        تشویش مادرانه

·        هر زینهار را

·        آخر چگونه با تو بگویم، من ای حکیم

·        کاندر میان ابر و مه آسمان ما

·        گم بود گم، ستاره رخشان رهنما

·        ما در جدال مرگ به تاریکی

·        فرزند با پدر

·        و آن چهره های زشت سزاوار دشمنی

·        پنهان به گوشه ها

·        بر ما نظاره گر.» 

ادامه دارد