علی‌اکبر دهخدا
(۱۲۵۷ ـ ۱۳۳۴)
محل زندگی تهران، چهارمحال و بختیاری، وین، سوییس، استانبول
آثار
لغت‌نامه دهخدا
امثال و حکم
تحلیلی
از
ربابه نون
آکبلای
۱
گاهی به پر و پاچه یِ درویش پریدی
گه، پرده ی ِ کاغذ لُق ِ (نوعی در و پنجره) آخوند دریدی
اسرار نهان را همه در صور (شیپور) دمیدی
رودربایستی یعنی چه؟
پوست کنده
آکبلای
هستی تو چه یک پهلو و یک دنده،
آکبلای
معنی تحت اللفظی:
گاهی
از
عرفان
انتقاد می کنی،
گاهی
از
روحانیت
گاهی
در
اسرار نهان
را
به
گوش خلایق می رسانی.
آنهم
از
فرط رادیکالیته
بدون رودربایستی و کاملا پوست کنده.
۲
گاهی به پر و پاچه یِ درویش پریدی
در این بند شعر دهخدا
آماج های انتقادی دیگر روشنگران علمی و انقلابی
تبیین می یابند:
انتقاد از دراویش
معنایی جز انتقاد از عرفان ندارد
و
انتقاد از عرفان
معنایی
جز انتقاد از خردستیزی
و
حراست از حریم خرد
ندارد.
برای پی بردن به اهمیت این آماج
سری به بند دوم همین شعر می زنیم
آنجا
انتقاد از عرفان
عمیقتر، وسیعتر و همه جانبه تر
مطرح شده است:
نه
بیم زِ کف بین
و
نه
جن گیر و نه رمال
نه
خوف ز درویش
و
نه
از
جذبه،
نه
از
حال
نه
ترس ز تکفیر
و
نه
از
پیشتو (تپانچه) شاپشال
مشکل ببری گور، سرِ زنده
آکبلای
هستی تو چه یک پهلو و یک دنده،
آکبلای
در این بند شعر دهخدا عرفان با همه مخلفاتش
درویشگری، جذبه و حال
مطرح شده است.
حراست از حریم خرد
برای روشنگران علمی و انقلابی مشروطه
وظیفه ای عاجل و تعیین کننده بوده است.
۳
گاهی به پر و پاچه یِ درویش پریدی
گه، پرده ی ِ کاغذ لُق ِ (نوعی در و پنجره) آخوند دریدی
آماج دیگر روشنگری علمی و انقلابی
روحانیت کثافت
بوده است.
این انتقاد علمی و انقلابی از روحانیت
انتقاد از سرتاپا مدرن و شبه مارکسیستی
بوده است.
هم
در
روشنگری های دهخدا و یاران
و
هم
در
روشنگری های توللی و حزب توده ایران.
مراجعه کنید
به
تحلیل التفاصیل
گاهی به پر و پاچه یِ درویش پریدی
گه، پرده ی ِ کاغذ لُق ِ (نوعی در و پنجره) آخوند دریدی
اسرار نهان را همه در صور (شیپور) دمیدی
یعنی
اعضای هیئت (و در تحلیل نهایی طبقه) حاکمه
در
صور
حاوی دو معنی متفاوت است:
الف
در صور دمیدن اسرار نهان
یعنی
افشاگری سرتاسری و تمامکشوری
ب
در صور دمیدن اسرار نهان
ضمنا
می تواند
اشاره به صور اسرافیل
یعنی
ارگان روشنگری علمی و انقلابی
باشد.
خیلی زیبا ست.
ادامه دارد.
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر