علی‌اکبر دهخدا
(۱۲۵۷ ـ ۱۳۳۴)
محل زندگی تهران، چهارمحال و بختیاری، وین، سوییس، استانبول
آثار
لغت‌نامه دهخدا
امثال و حکم
تحلیلی
از
ربابه نون
مسمط
یاد آر ز شمع مرده یاد آر
در
یادبود میرزا جهانگیرخان شیرازی
(۱۸۷۰ ـ ۱۹۴۷)
مدیر روزنامه صوراسرافیل
۱
چون گشت ز نو زمانه آباد
ای کودک دورهٔ طلایی
وز طاعت بندگان خود شاد
بگرفت ز سر خدا، خدایی
نه رسم ارم، نه اسم شداد
گل بست زبان ژاژخایی
زان کس که ز نوک تیغ جلاد
مأخوذ به جرم حق‌ستایی
تسنیم وصال خورده
یاد آر
معنی تحت اللفظی:
ای کودک دوره طلایی
(دهخدا)
وقتی
روزگار دوباره سر و سامان گرفت
و
خدا
خشنود از بندگی بندگان
مجددا
به
خدایی
پرداخت،
وقتی
نه
اسمی از شداد باقی ماند و نه اسمی از ارم
و
یاوه گویی
خاتمه یافت،
از
کسی
یادآوری کن
که
به
جرم حق ستانی
از
نوک تیغ جلاد
تسنیم وصال خورده است.
عاد
پادشاه عربستان جنوبی
دو پسر
داشت:
شداد
و
شدید
پس از مرگ شدید
شداد جانشین او شد و ممالک
دیگر را مطیع خود کرد
و
بهشت ارم
را
بنا کرد.
ارم
بهشت شداد
در
عدن.
شداد
در
عدن شهری بنا کرد
عدن شهری بنا کرد
که
سنگ های آن از زر و
سیم و دیوارهای آن با حجار کریمه
مرصع بود
و
پس از اتمام بنا
خواست آن را
دیدار کند
چون دعوت پیغمبر را نپذیرفته بود
به
هنگام دخول در آن باغ
اجامر عزرائیل
قبض روحش کردند
و
ارم
در
زیر ریگ
مدفون شد.
تسنیم
چشمه ساری
در
بهشت.
۲
ای کودک دورهٔ طلایی
دهخدا
در
این بند آخر شعر
خود
را
کودک عصر طلایی
قلمداد می کند
و
مورد خطاب قرار می دهد.
ملت ایران
اگر
نان
ندارند،
عوضش
اعصار طلایی
دارند.
تجربه عصر طلایی میر حسین قصاب
را
خدا
نصیب شمر ذی الجوشن
هم
نکند.
۳
چون گشت ز نو زمانه آباد
ای کودک دورهٔ طلایی
وز طاعت بندگان خود شاد
بگرفت ز سر خدا، خدایی
دهخدا
در
غربت فرنگ
از
حکومت ابلیس در وطن
گزارش می دهد.
بندگان خدا
دست به عصیان زده اند
و
سلطنت الهی
را
سرنگون ساخته اند.
اگر
وضع عوض شود
خدا
دوباره
خدایی را از سر خواهد گرفت.
همه مفاهیم این بند شعر دهخدا
مفاهیم فقهی (تئولوژیکی) اند.
ما
هنوز
از
جهان بینی دهخدا
خبر نداریم.
۴
چون گشت ز نو زمانه آباد
ای کودک دورهٔ طلایی
وز طاعت بندگان خود شاد
بگرفت ز سر خدا، خدایی
نه رسم ارم، نه اسم شداد
گل بست زبان ژاژخایی
وقتی
خدا
خدایی
را
از
سر بگیرد،
از
شداد و بهشتش
اثری
نخواهد ماند
و
یاوه گویی
پایان خواهد پذیرفت.
۵
زان کس که ز نوک تیغ جلاد
مأخوذ به جرم حق‌ستایی
تسنیم وصال خورده
یاد آر
دهخدا
اعدام جهانگیرخان
را
احتمالا
به
معنی سیراب گشتن از چشمه سار بهشت
تصور می کند.
پایان
ادامه دارد.
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر