خرد ـ انسان ـ تاریخ (۸۸)

پروفسور دکتر مانفرد بور

برگردان

شین میم شین

فصل ششم

وظیفه فکری فلسفه کلاسیک بورژوایی آلمان

بخش سوم

ادامه

۶۶

·    هر ارتجاعی عملا از مثبت (وضع موجود) و یا از هر آنچه که تاریخی گشته (کهنه شده) بر ضد تحولات و مطالبات انقلابی در جهت تغییر مناسبات جامعه ای موجود، دفاع می کند.

۶۷

·    هر ارتجاعی به توجیه مثبت (وضع موجود)، وضع ضد عقلی و فرتوت می پردازد.

۶۸

·    مارکس در چالش بر ضد گوستاو هوگو، یکی از پیشقراولان مدرسه تاریخی حقوق، دیالک تیک تردیدآمیز این نوع امپیریسم را به تازیانه بسته است:

الف

·    «اگر قرار بر این باشد که مثبت به دلیل مثبت بودن معتبر باشد، من باید اثبات کنم که مثبت به دلیل عقلی بودن، بی اعتبار است.

ب

·    ولی چگونه می توانم این حقیقت مبرهن را با اقامه دلیل اثبات کنم که هر آنچه که ضد عقلی است، مثبت است و هر آنچه که مثبت است، عقلی نیست؟

پ

·    چگونه می توانم این حقیقت مبرهن را با اقامه دلیل اثبات کنم که مثبت نه به دلیل عقلی بودن، بلکه به دلیل ضد عقلی بودن، وجود دارد؟

ت

·    اگر عقل (خرد) معیار باشد، آنگاه، مثبت معیار خرد نخواهد بود.

ث

·    گوستاو هوگو، به همین دلیل، همه چیزهایی را که برای آدمیان به لحاظ حقوقی، اخلاقی و سیاسی مقدس اند،   تقدس زدایی می کند.

 ج

یادگار مقدس

 در حوزه مذهب به طور معمول به معنای بقایای فیزیکی قدیس‌ها و نیز آثار شخصی قدیس‌ها یا افراد مورد احترام

 است

 که

 از آن‌ها به عنوان یادگارهایی عینی و قابل احترام یاد می‌شود. 

«یادگارهای مقدس» 

در

 واقع 

 بخش مهمی از برخی مذاهب، از جمله بودیسم، مسیحیت، هندوئیسم، شامانیسم و بسیاری از مذاهب دیگر

 است.

·     او اما این مقدسات را فقط به این دلیل در هم می کوبد، تا بتواند به پرستش یادگارهای تاریخی مقدس خدمت کند.

ح

·    گوستاو هوگو، همه چیزهایی را که برای آدمیان به لحاظ حقوقی، اخلاقی و سیاسی مقدس اند،  هتک حرمت می کند تا بعدا در مقابل چشمان تاریخ حرمت شان بخشد.

·    اما همزمان به چشمان تاریخی نیز حرمت بخشد.

خ

·    استدلال گوستاو هوگو، اصولا، مثبت است.

·    یعنی غیر انتقادی است.

د

·    گوستاو هوگو تفاوت سرش نمی شود.

·    هر آنچه که وجود دارد، در قاموس اواوتوریته ای است و هر اوتوریته ای در قاموس او دلیلی است.

ذ

·    در جایی آن مثبت است و در جای دیگر این.

·    یکی بسان دیگری ضدعقلی است.

·    تسلیم چیزی شو که  در چهار دیواری ات مثبت است.»

·    (مارکس و انگلس، «مجموعه آثار»، جلد ۱، فصل ۱، ص ۱۹۲ ـ ۱۹۳)

۶۹

·    رویارویی ها میان راسیونالیسم و امپیریسم در قرون ۱۷ و ۱۸ و در پی آن، مبارزه فلسفه کلاسیک بورژوایی آلمان بر ضد امپیریسم و متعاقبا انتقاد تند و تیز از راسیونالیسم، عملا دعوای صرف بر سر مسائل معرفتی ـ نظری (مسائل مربوط به تئوری شناخت) نبوده اند.

۷۰

·    این رویارویی ها در زمینه مسئله تاریخی ـ جامعه ای مرکزی جامعه فرانسه و آلمان در آن زمان صورت گرفته اند.

۷۱

·    در سطح فلسفی، مسئله بر سر بخشی از خود فلسفه و نقش آن در تشکیل جامعه بورژوایی بوده است.

پایان بخش سوم

ادامه دارد.