سیری در شعر «عصیان بندگی» از فروغ فرخزاد (2)

شیطان در کلیسا

اثری از الفارو سیکوه ئیروز

فروغ فرخزاد

(1313 ـ 1345)

(1934 ـ 1966)

عصیان 

(۱۳۳۶)  

تحلیلی از شین میم شین

  

·        آفریدی خود، تو این شیطان ملعون را

·        عاصی اش کردی و او را سوی ما راندی

·        این تو بودی، این تو بودی، کز یکی شعله

·        دیوی این سان ساختی، در راه بنشاندی

·        مهلتش دادی که تا دنیا به جا باشد

·        با سرانگشتان شومش آتش افروزد

·        لذتی وحشی شود در بستری خاموش

·        بوسه گردد بر لبانی، کز عطش سوزد
 

·        هر چه زیبا بود بیرحمانه بخشیدی اش

·        شعر شد، فریاد شد، عشق و جوانی شد

·        عطر گل ها شد، به روی دشت ها پاشید

·        رنگ دنیا شد، فریب زندگانی شد

·        موج شد بر دامن  مواج رقاصان

·        آتش «می» شد درون خم به جوش آمد
 

·        آن چنان در جان میخواران خروش افکند

·        تا ز هر ویرانه بانگ نوش نوش آمد

·        نغمه شد در پنجه ی چنگی به خود پیچید

·        لرزه شد بر سینه های سیمگون افتاد

·        خنده شد، دندان مهرویان نمایان کرد

·        عکس ساقی شد، به جام واژگون افتاد

·        سحر آوازش در این شب های ظلمانی

·        هادی گمکرده راهان در بیابان شد

·        بانگ پایش در دل محراب ها رقصید

·        برق چشمانش چراغ رهنوردان شد

·        هر چه زیبا بود، بیرحمانه بخشیدی اش

·        در ره زیباپرستانش رها کردی

·        آنگه از فریادهای خشم و قهر خویش

·        گنبد مینای ما را پر صدا کردی

·        چشم ما لبریز از آن تصویر افسونی

·        ما به پای افتاده در راه سجود تو

·        رنگ خون گیرد دمادم در نظرهامان

·        سرگذشت تیره قوم ثمود تو

·        (ثمود: قومی از اقوام قدیم عرب که ساکن منطقه ای در حدود موصل میان حجاز و شام بوده  اند.

·        صالح  پیغمبر از این قوم بوده و بر طبق روایات، چون آن قوم شتر صالح را پی کردند، عذاب صیحه - آوازی سخت مدهش در آسمان – بر آنها نازل شد و همگی هلاک شدند ) (فرهنگ واژگان فارسی)

·        خود نشستی تا بر آنها چیره شد آنگاه

·        چون گیاهی، خشک کردی شان ز طوفانی

·        تندباد خشم تو بر قوم لوط آمد

·        سوختی شان، سوختی با برق سوزانی

·        (لوط، پیامبر و پدر آمونیان  و مو آبیان بوده است.

·        زن وی هنگامی که از سدوم  بیرون می رفت، چون به پشت سر نگریست، به تندیسی از نمک تبدیل شد ) (فرهنگ واژگان فارسی)

·        وای از این بازی، از این بازی درد آلود

·        از چه ما را این چنین بازیچه می سازی

·        رشته تسبیح و در دست تو می چرخیم

·        گرم می چرخانی و بیهوده می تازی

·        چشم ما تا در دو چشم زندگی افتاد

·        با خطا ـ این لفظ مبهم ـ آشنا گشتیم

·        تو خطا را آفریدی، او به خود جنبید

·        تاخت بر ما، عاقبت نفس خطا گشتیم

·        گر تو با ما بودی و لطف تو با ما بود

·        هیچ شیطان را به ما مهری و راهی بود؟

·        هیچ در این روح طغیان کرده ی عاصی

·        ز او نشانی بود، یا آوای پایی بود؟

·        تو من و ما را پیاپی می کشی در گود

·        تا بگویی می توانی این چنین باشی

·        تا من و ما جلوه گاه قدرتت باشیم

·        بر سر ما پتک سرد آهنین باشی

·        چیست این شیطان از درگاه ها رانده

·        در سرای خامش ما میهمان مانده؟

·        بر اثیر پیکر سوزنده اش دستی

·        عطر لذت های دنیا را بیافشانده

·        چیست او جز آنچه تو می خواستی باشد

·        تیره روحی، تیره جانی، تیره بینایی

·        تیره لبخندی بر آن لب های بی لبخند

·        تیره آغازی، خدایا، تیره پایانی

·        میل او کی مایه ی این هستی تلخ است؟

·        رأی او را کی از او در کار پرسیدی؟

·        گر رهایش کرده بودی تا به خود باشد

·        هرگز از او در جهان نقشی نمی دیدی

ادامه دارد