خود آموز خود اندیشی (۱۰۷۰)

 

شین میم شین

بوستان

باب سوم

در عشق و مستی و شور

حکایت اول

بخش دوم

(دکتر حسین رزمجو، «بوستان سعدی»، ص ۸۲ ـ ۸۳)

ما به سوی آنچه دانش زمانه مان نموده، می رویم

 

سعدی

 در گلستان از موضع راسیونالیستی (موضعی مبتنی بر خردگرایی)

 اهل طریقت را مورد حمله تئوریکی ـ تئولوژیکی قرار می دهد،

میان آنان تفرقه می اندازد،

 آنها را به خود خواهی و بی خردی متهم می کند

و خود را جانبدار علم و خلق جا می زند:

صاحبدلی به مدرسه آمد زخانگاه

بشکست عهد صحبت اهل طریق را

 

گفتم، میان عالم و عابد چه فرق بود

تا اختیار کردی از آن، این فریق را

 

گفت، آن، گلیم خویش بدر می برد زموج

وین، سعی می کند که بگیرد غریق را

 

سعدی 

ضمنا از جانبداری طبقاتی خود دفاع می کند و به صداقت و ارادت خود اشاره می کند:

 

اگر ز مغز حقیقت، به پوست خرسندی

تو نیز جامه ازرق بپوش و سر متراش

 

مراد اهل طریقت، لباس ظاهر نیست

کمر به خدمت سلطان ببند و صوفی باش

 

ادامه دارد.