ویرایش و تحلیل
از
فریدون ابراهیمی
﴿۞ وَمِنْ أَهْلِ الْكِتَابِ مَنْ إِن تَأْمَنْهُ بِقِنطَارٍ يُؤَدِّهِ
إِلَيْكَ وَمِنْهُم مَّنْ إِن تَأْمَنْهُ بِدِينَارٍ لَّا يُؤَدِّهِ
إِلَيْكَ إِلَّا مَا دُمْتَ عَلَيْهِ قَائِمًا ۗ ذَٰلِكَ بِأَنَّهُمْ
قَالُوا لَيْسَ عَلَيْنَا فِي الْأُمِّيِّينَ سَبِيلٌ وَيَقُولُونَ عَلَى
اللَّهِ الْكَذِبَ وَهُمْ يَعْلَمُونَ﴾
[ آل عمران: ۷۵]
از ميان اهل كتاب كسى است كه اگر او را امين شمرى و قنطارى به او بسپارى آن را به تو باز مى‌گرداند، و از ايشان كسى است كه اگر امينش شمرى و دينارى به او بسپارى جز به تقاضا و مطالبت آن را بازنگرداند.
زيرا مى‌گويد:
راه اعتراض مردم مكه بر ما بسته است و كس ما را ملامت نكند.
اينان خود مى‌دانند كه به خدا دروغ مى‌بندند.
کریم
در این آیه،
به طبقه بندی اتیکی (اخلاقی) اهل کتاب می پردازد:
۱
از
ميان اهل كتاب كسى است كه اگر او را امين شمرى و قنطارى به او بسپارى آن
را به تو باز مى‌گرداند، و از ايشان كسى است كه اگر امينش شمرى و دينارى به
او بسپارى جز به تقاضا و مطالبت آن را بازنگرداند.
برخی از اهل کتاب امین اند و برخی دیگر ناامین.
کریم برای مقایسه این دو دسته از اهل کتاب،
دیالک تیک اندک و بیش
را
به شکل دیالک تیک دیناری و قنظاری بسط و تعمیم می دهد:
امین
اگر قنطاری قرض کند، پس می دهد و ناامین اگر دیناری قرض کند،
داوطلبانه پس نمی دهد.
می توان گفت که کریم، برای تفهیم این تفاوت رفتاری و اخلاقی
دست به مبالغه می زند:
او دیالک تیک خرده و خروار را به خدمت می گیرد.
سعدی هم بیشک تحت تأثیر کریم است، وقتی می گوید:
صورت زیبای ظاهر هیچ نیست
ای برادر، سیرت زیبا بیار.
سعدی هم دست به مبالغه می زند:
صورت را هیچ و سیرت را همه چیز جا می زند تا نقش تعیین کننده سیرت در دیالک تیک صورت و سیرت را به تأکید نشان دهد.
سعدی
بهتر از همه می داند که صورت زیبا، نقش مهمی به عهده دارد و نمی توان هیچش شمرد.
۹۹ درصد اشعار سعدی مختص به صورت زیبا ست.
سعدی چه بسا به سیرت معشوق اصلا اشاره نمی کند.
۲
زيرا مى‌گويد:
راه
اعتراض مردم مكه بر ما بسته است و كس ما را ملامت نكند
کریم
دلیل عدم پرداخت داوطلبانه گروه دوم را رو در بایستی مسلمین از مطالبه طلب خویش می داند و نه حرص مال و یا فقر و فاقه آنان.
۳
اينان خود مى‌دانند كه به خدا دروغ مى‌بندند.
عجب نتیجه گیری ئی.
اهل کتاب اصلا کاری به خدا ندارند.
مگر مردم مکه، خدا هستند؟
﴿بَلَىٰ مَنْ أَوْفَىٰ بِعَهْدِهِ وَاتَّقَىٰ فَإِنَّ اللَّهَ يُحِبُّ الْمُتَّقِينَ﴾
[ آل عمران: ۷۶]
آرى هر كس كه به عهد خويش وفا كند و پرهيزگار باشد،
خدا پرهيزگاران را دوست مى‌دارد.
کریم در این آیه،
دیالک تیک عهد و وفا
را
به شکل دیالک تیک قرض گرفتن و قول پرداخت در موعد معین دادن بسط و تعمیم می دهد
و
وفا کنندگان به عهد خویش را جزو پارسایان محسوب می دارد و مورد علاقه الله می داند.
هدف کریم
حفظ هماهنگی و هارمونی جامعتی است.
﴿إِنَّ الَّذِينَ يَشْتَرُونَ بِعَهْدِ اللَّهِ وَأَيْمَانِهِمْ ثَمَنًا
قَلِيلًا أُولَٰئِكَ لَا خَلَاقَ لَهُمْ فِي الْآخِرَةِ وَلَا
يُكَلِّمُهُمُ اللَّهُ وَلَا يَنظُرُ إِلَيْهِمْ يَوْمَ الْقِيَامَةِ وَلَا
يُزَكِّيهِمْ وَلَهُمْ عَذَابٌ أَلِيمٌ﴾
[ آل عمران: ۷۷]
كسانى كه عهد خدا و سوگندهاى خود را به بهايى اندك مى فروشند در آخرت نصيبى ندارند و خدا در روز قيامت نه با آنان سخن مى‌گويد و نه به آنان مى‌نگرد و نه آنان را پاكيزه مى‌سازد. و برايشان عذابى دردآور است.
کریم
اکنون
از عهد بشر با الله سخن می راند.
مسلمین به همان سان که با همدیگر عهد می بندند، ظاهرا با الله هم عهد می بندند.
احتمالا
مثلا در حین دعا:
خدایا فلان گره کار مرا واکن، منهم به فقرا لقمه نانی می دهم.
جالب در این آیه،
الله ـ تصور و الله ـ تصویر کریم است:
الله در روز قیامت با عهدشکنان و بی وفایان به عهد با الله
نه حرف می زند، نه نگاهشان می کند و نه تطهیرشان می کند (احتمالا از آلودگی ها و گناهان تطهیر نمی کند).
این بی توجهی و قهر الله برای مسلمین دردناک است.
ادامه دارد.
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر