فرهنگ مفاهیم فلسفی (ت) ترقی (۲)

   

پروفسور دکتر گونتر کروبر

برگردان

شین میم شین

 

مفهوم ترقی در ماتریالیسم دیالک تیکی

 

۱

·    در ماتریالیسم دیالک تیکی هم مفهوم پیشروی پایان ناپذیر به طور دیالک تیکی نفی می شود و هم مفهوم «پایان ناپذیری حقیقی» هگل

 

۲

·    انگلس خاطرنشان می شود که پیشروی پایان ناپذیر را باید نه به مثابه تکرار محض، بلکه به مثابه توسعه تلقی کرد که در آن هم پیشرفت وجود دارد و هم پسرفت.

 

۳

·    پیشروی پایان ناپذیر بدین طریق به شکل حرکتی ضرور در می آید.

·    (مارکس و انگلس، «کلیات»، جلد ۲۰، ص ۵۰۴)

 

۴

·    از این رو، مفهوم ترقی در ماتریالیسم دیالک تیکی در جوار معانی فوق الذکر ـ قبل از همه ـ برای نشان دادن جنبه معینی از روند توسعه عینی و گشتاور معینی از آن مورد استفاده قرار می گیرد.

 

۵

·    اینجا ترقی به دو معنی زیر بکار می رود:

 

الف

·    به معنی صعود از مرحله نازل به مرحله عالی (توسعه بالنده)

 

ب

·    به معنی نتیجه این توسعه از مرحله نازل به مرحله عالی تر.

 

۶

·    هر توسعه مترقی (بالنده) همواره به توسعه سمت مند اطلاق می شود که در جریان آن گذار از کهنه به نو، گذار از کیفیات نازل به عالی صورت می گیرد.

 

۷

·    ایده ترقی اجتماعی و ایده پیشرفت اجتماعی از اهمیت خاصی برخوردار است.

 

ادامه دارد.