فرهنگ مفاهیم فلسفی (الف) آماج (۱)

 پروفسور دکتر گونتر کروبر

برگردان

شین میم شین

۱

·      آماج به یک وضع آتی و یا به یک نقطه پایانی نسبی هر توسعه اطلاق می شود که به وسیله انسانها به طور فکری  از میان انبوهی از اوضاع عینی ممکنه پیشاپیش انتخاب می شود (تعیین کیفی آماج) و مقرر می گردد (تعیین کمی آماج).

 

۲

·      آماج تنها به برکت عمل فعال انسانی می تواند تحقق یابد، یعنی از خطه امکان به عالم واقعیت بگذرد.  

 

·      مراجعه کنید به دیالک تیک امکان و واقعیت  

 

۳

·      آماج به یک چیز آتی نسبت داده می شود، ولی هر تعیین فکری پیشاپیش حالات آتی به معنی آماج نیست.

 

پیش شرط های آماج

 

پیش شرط اول آماج

 

۱

·      برای اینکه هر تصویر فکری از آینده، حاکی از یک آماج باشد، باید واقعیت امر مربوط به آن که از قبل تعیین می شود، با امیال و آرزوها و نیات انسان ها مطابقت داشته باشد.

 

۲

·      به عنوان مثال، پزشکی در برخی از موارد می تواند از قبل حدس بزند که بیماری معینی قابل علاج نیست و حتی می تواند مرگ بیمار را پیش بینی کند و بگوید که بیمار پس از یکسال خواهد مرد، ولی مرگ بیمار را نمی توان آماج پزشک تلقی کرد.

 

الف

·      زیرا مرگ بیمار نه آرزو و خواست بیمار است و نه آرزو و خواست پزشک.

 

ب

·      زیرا مرگ بیمار نه با نیات پزشک سازگار است و نه با نیات بیمار.

 

۳

·      بحران های تولید سرمایه داری را هم می توان پیش بینی کرد، ولی نه کارگران و نه سرمایه داران علاقه مند و خواهان بروز بحران نیستند.

 

۴

·      از این رو نمی توان بحران را آماج کردوکار انسانی محسوب داشت.

 

پیش شرط دوم آماج

 

۱

·      حتی اوضاع و حالات آتی مورد آرزو و خواست انسانها حتما نباید آماج  تلقی شوند.

 

۲

·      برای این که تصویر فکری از اوضاع و حالات آتی مطلوب به آماج بدل شود، باید  به برکت عمل فعال انسانی قابل تحقق باشد و در خارج از حیطه عمل انسانی قرار نداشته باشد.

 

۳

·      مثلا آفتاب گرفتگی را می توان پیش بینی کرد و حتی برای انجام پژوهش های ستاره شناسی آرزو کرد.

·      چون برخی اندازه گیری ها تنها به هنگام آفتاب گرفتگی امکان پذیر می گردند و برای کشف صحت و سقم فرضیه های معینی مورد استفاده قرار می گیرند.

·      ولی علیرغم این، آفتاب گرفتگی نمی تواند به آماج کردوکار انسانی بدل شود.

·      چون در خارج از حیطه عمل انسانی قرار دارد و مستقل از آن است و عمل انسانی نمی تواند وقوع آن را تحت تأثیر قرار دهد.

 

۴

·      بنابرین آماج ها تنها آنجا مطرح می شوند که شعور انسانی بتواند حالات آتی را به طور فکری از قبل تعیین کند و عمل انسانی بتواند حالات آتی مطلوب را آگاهانه جامه عمل بپوشاند.

 

ادامه دارد.