شرط (قید) (2)

پروفسور دکتر گونتر کروبر
 برگردان شین میم شین

1

·        مفهوم شرط در مقایسه با مفهوم علت از دامنه بمراتب وسیعتری بر خوردار است.

2

·        علت، نوع معینی از شرط است.

·        هر شرطی نمی تواند علت باشد.

3

·        این حقیقت امر، بطور منطقی نیز عیان است:

الف

·        رابطه شرطی را می توان در فرمول «اگر ـ پس» نشان داد، ولی هر رابطه «اگر ـ پس» نمی تواند بیانگر رابطه علی باشد.

مثال

·        «اگر مثلثی، متساوی الاضلاع باشد، پس متساوی الزاویه خواهد بود.»

·        در این حکم (جمله) سخن از شرط و مشروط است:

ب

·        شرط لازم برای متساوی الزاویه بودن مثلثی، متساوی الاضلاع بودن آن است.

پ

·        متساوی الاضلاع بودن مثلثی، اما علت متساوی الزاویه بودن آن نیست.

4

·        بسته به نوع رابطه میان شرط و مشروط می توان شرط های زیرین را از هم تمیز داد:

الف

شرط ضرور

·        شرط عینی الف را ضرور می نامند، اگر بدون تحقق آن وجود پدیده ب که بوسیله آن مشروط می شود، امکان ناپذیر باشد:

1

·        یعنی اگر شرط ضرور الف برآورده نشود، پدیده مشروط ب نیز نمی تواند پدید آید.

2

·        این اما بدان معنی نیست که تحقق الف به معنی وجود ب است.

3

·        شرط ضرور الف وجود واقعی ب را تعیین نمی کند، بلکه امکان پیدایش آن را فراهم می آورد.

4

·        برای تبدیل امکان به واقعیت در این مورد شرط های دیگری نیز لازم اند.

5

·        شرط ضرور در هر رابطه منطقی، بدان معنی است که از حکم ب می توان حکم الف را نتیجه گرفت.

6

        

·        در عرصه منطق، از بطلان حکم الف می توان بطلان حکم ب  را نتیجه گرفت.

7

·        در عرصه هستی، از عدم تحقق شرط ضرور، می توان عدم وقوع حادثه ب را نتیجه گرفت.

8

·        از صحت حکم الف، اما برعکس، به هیچ وجه نمی توان صحت حکم ب را نتیجه گرفت.

الف

·        مثلا وجود مناسبات تولیدی سوسیالیستیِ توسعه یافته و مستحکم، شرط ضرور برای نیل به سیستم اجتماعی سوسیالیسم پیشرفته است.

ب

·        اگراین شرط بر آورده نشود، امکان نیل به سیستم سوسیالیستی پیشرفته وجود نخواهد داشت.

ت

·        در این صورت، حتی تحقق بخش مرکزی آن، یعنی سیستم اقتصادی سوسیالیسم، امکان پذیر نیست.

پ

·        وجود صرف مناسبات تولیدی سوسیالیستی را نمی توان بمعنی برقراری سیستم سوسیالیسم پیشرفته قلمداد کرد.

ث

·        برای بر قراری سیستم سوسیالیسم پیشرفته علاوه بر مناسبات تولیدی سوسیالیستی (اجتماعی کردن مالکیت بر وسایل تولید)  تحقق عوامل زیرین ضرورت دارد:

1

·        سطح رشد عالی نیروهای مولده ی جامعه

2

·        سرعت رشد حتی الامکان عالی نیروهای مولده ی جامعه

3

·        قدرت دولتی سوسیالیستی نیرومند

4

·        قدرت دفاعی متناسب با سطح رشد نوین علم و فن و مبتنی بر پیشرفته ترین متدهای تدافعی از کشور

5

·        توسعه همه جانبه ی دموکراسی سوسیالیستی

6

·        اعتلای درجه ی آموزش زحمتکشان

7

·        بهبود مستمر شرایط کار و زندگی زحمتکشان

8

·        و بالاخره اشاعه و نفوذ ایدئولوژی و فرهنگ سوسیالیستی در همه عرصه های حیات اجتماعی.

9

·        تنها با تحقق کلیه شرط های ضرور فوق الذکر است که سیستم سوسیالیستی پیشرفته واقعیت می یابد.

ادامه دارد.