پروفسور دکتر
هورست هولتسر
فصل هشتم
علوم اجتماعی
/ جامعه شناسی
برگردان شین
میم شین
بخش هفتم
توسعه جامعه
شناسی بورژوائی
در کشورهای
مختلف سرمایه داری:
قسمت
چهارم
جامعه
شناسی در المان
پیشکش به
کاظم انصاری
9
·
اگر جامعه شناسانی را مورد صرفنظر
قرار دهیم که سمتگیری هایی به علوم اجتماعی دارند، ولی موطن علمی شان، رشته های
دیگر است، مثلا افراد زیر:
الف
در رشته فلسفه
1
تئودور آدورنو (1903 ـ 1969)
فیلسوف، جامعه شناس، تئوریسین موسیقی و آهنگساز
از سردمداران مکتب فرانکفورت
از آثار اصلی او:
دیالک تیک روشنگری
دیالک تیک منفی
تئوری استه تیکی
·
تئودور آدورنو
2
ماکس هورکهایمر (1895 ـ 1973)
فیلسوف اجتماعی آلمانی
رئیس مکتب فرانکفورت
آثار:
دیالک تیک روشنگری (با آدورنو)
انتقاد از خرد ابزاری
تئوری سنتی و انتقادی
·
ماکس هورکهایمر
ب
در رشته اقتصاد ملی
ژوزف شومپطر (1883 ـ 1950)
اقتصاد دان اطریشی ـ امریکائی ـ آلمانی
تئوریسین کاپیتالیسم
نماینده تز «تخریب خلاق به مثابه ماهیت کاپیتالیسم»
آثار:
ماهیت و محتوای اصلی اقتصاد ملی نظری (1908)
جامعه شناسی امپریالیسم (1919)
تئوری توسعه اقتصادی (1911)
کاپیتالیسم، سوسیالیسم، دموکراسی (1942)
·
ژوزف شومپطر
پ
در رشته علم تاریخ (تاریخ شناسی)
فرانتس بورکناو (1900 ـ 1957)
جامعه شناس، فیلسوف تاریخ و مورخ فرهنگ
(فعال در اتریش، آلمان و ایالات متحده آمریکا)
·
فرانتس بورکناو
10
·
آنگاه معلوم می شود که اکثریت
جامعه شناسان «رسمی» قبل از همه جامعه شناسانی که در رشته جامعه شناسی، کرسی تدریس
دارند و یا خود را جامعه شناس می انگارند (اگر حتی در رشته های دیگر کرسی تدریس
داشته باشند)، تا انحلال انجمن جامعه شناسی آلمان نماینده یکی از دو موضع
سوسیولوژیکی زیر بوده اند:
الف
موضع فرمال ـ سوبژکتیویستی
·
با نمایندگانی به نام های
زیر:
1
·
فردیناند تونیس
2
·
گئورگ سیمل
3
·
لئوپولد فون ویژه
4
·
فیرکاندت
پایگاه طبقاتی این جامعه شناسان
1
·
این جامعه شناسان عمدتا از اقشار
آموزشی ـ پرورشی وابسته به سرمایه کلان بوده اند.
2
·
بخشا از اقشار خرده بورژوائی بوده
اند.
3
·
بخشا از اقشار اشرافی تفاله واره
بوده اند.
ب
موضع عمل ـ ایدئالیستی و فرهنگ ـ ایدئالیستی
·
این افراد سودای رلاتیویزاسیون
(نسبی تلقی کردن) «اوبژکتیویستی» تاریخ و دورنمای جامعه بورژوائی را در سر داشته
اند.
·
افراد زیر از آن جمله اند:
1
لورنتس فون اشتاین (1815 ـ 1890)
جامعه شناس
حقوق دولتی دان
ناسیونال اکونوم
المانی
·
لورنتس فون اشتاین
2
البرت شفله (1831
ـ 1903)
جامعه شناس
عالم اقتصاد
عمومی
مؤلف
المانی
·
البرت شفله
3
ویلیام کارل امیل وبر
(ماکس وبر)
(1864 ـ 1920)
جامعه شناس، حقوقدان، ناسیونال ـ اکونوم آلمانی
از کلاسیک های جامعه شناسی، علوم فرهنگی ـ اجتماعی
بلحاظ تئوری و مفهوم سازی مؤثر در زمینه های زیر:
جامعه شناسی اقتصادی
جامعه شناسی حاکمیت
جامعه شناسی مذهب
مؤسس اصل خنثائیت ارزش
آرامگاه او در هایدلبرگ است.
فرانک دپه او را «سوسیال ـ امپریالیست» می نامد.
·
ماکس وبر
4
·
فون روستوف
5
·
اوپنهایمر
11
·
وجه مشترک هر دو موضع فوق الذکر
عبارت از این است که آنها با شروع سال های 20 قرن بیستم، می توانند در دانشگاه های
آلمان به عنوان اساتید جامعه شناسی لنگر اندازند.
·
افراد زیر از آن جمله اند:
الف
·
تنیز (دانشگاه کیل)
ب
·
فون ویزه (دانشگاه کلن)
پ
·
فیرکاندت (دانشگاه برلین)
ت
·
اوپنهایمر (دانشگاه
فرانکفورت)
ث
·
منهایم (دانشگاه هایدلبرگ)
ج
·
روستوف (دانشگاه هایدلبرگ)
چ
·
گایگر (دانشگاه برانشوایگ)
12
·
وجه مشترک دیگر دو موضع فوق الذکر به شرح زیر است:
الف
·
اگر کرد و کار ماکس وبر را که تا
سال 1920 صورت گرفته است، انتشارات سوسیولوژیکی انجمن سیاست اجتماعی را و آرشیو
بسته شده در سال 1933 در زمینه علوم اجتماعی و سیاست اجتماعی را مورد صرفنظر قرار
دهیم، می توان گفت که اولا بلحاظ معیارهای اجتماعی ـ سیاسی کسی کمترین توجهی به
آنها مبذول نمی دارد.
ب
·
ثانیا آندو موضع، در مقابل دو
جریان زیر، موضع گلوبال (تمام ارضی) تحقیر آمیز دارند:
1
·
در مقابل
جامعه پژوهی تجربی پوزیتیویستی که با «سوسیال ـ ایدئالیسم» فلسفه حیاتی آنها در
تناقض قرار دارند.
2
·
در مقابل کلیه تلاش های
سوسیولوژیکی ـ پروگراماتیکی رایج در خارج از آلمان
13
·
در هیچکدام از آندو با توسعه جامعه
شناسی در فرانسه، بریتانیا و امریکا و با نتایج آنها، چالشی صورت نمی گیرد.
14
·
پس از سال 1945 این مسئله به طرز
رادیکالی تغییر می یابد.
·
آن سان که اکنون در آلمان غربی،
«حلاجی» جامعه شناسی امریکا و قبل از همه، تئوری اجتماعی استروکتورالیستی و جامعه
پژوهی تجربی بخشا پوزیتیویستی و نئو پوزیتیویستی و بخشا انتقادی ـ راسیونالیستی در
کانون پژوهش ها قرار دارند.
ادامه دارد.
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر