دایرة المعارف فلسفه بورژوائی واپسین (192)

اثری از مجید افسر

پروفسور دکتر هانس هاینتس هولتس

فصل ششم

متافیزیک

برگردان شین میم شین

 بخش چهارم

آرتور شوپنهاور

ادامه

6

·        احکام مبتنی بر من حیرت زده و ترس آلود، بطور جبری منجر بدان می شوند که جای دلایل عقلی عام را شعور و یا احساس فردی بگیرد.

·        شعور و احساس فردی به مثابه دلیل قاطع برای نظری.

·        نظری که به مثابه حقیقت بی تردید جا زده می شود.  

7

·        طرز برخورد شوپنهاور به مسئله ضرورت وجود جهان و همچنین طرز برخورد او به سنت الئاتی ـ اسپینوزیستی ـ هگلی در جملات زیرین او آشکار می گردد:

·        «در واقع، آنچه که ساعت ثابت متافیزیک را در کار نگه می دارد، اضطراب و آشوب است.

·        وقوف بدان آیت که عدم این جهان به همان سان امکان پذیر است که وجود آن.

·        آری.

·        حقیقت این است که ما جهان را به مثابه چیزی استنباط می کنیم که عدم آن نه فقط قابل تصور، بلکه حتی مقدم بر وجود آن است.»

·        (همانجا، جلد 3، ص 189)  

8

·        اگر از رابطه منطقی میان «من» و همه موجودات عقلی دیگر و در تحلیل نهائی جهان (چه خود جهان و چه نمود جهان) صرفنظر شود و آخرین دلیل در تجربه شخصی و احساس شخصی دانسته شود (و از آنجا راه به ترس هایدگر و تهوع ژان پل سارتر ختم می شود که ترس و تهوع به مثابه تجارب وجودی بنیادی قلمداد می شوند)، آنگاه عینیت مادی محو و ناپدید می گردد و کل در سوبژکتیویته (ذهنیت) خلاق سقوط می کند، چه به مثابه محتوای تصور و چه به مثابه محتوای اراده.

·        آنگاه تصور باید مبتنی بر چیزی باشد تا بتوان آن چیز را تصور کرد.

·        بدین طریق سر و کله اراده پیدا می شود تا به مثابه حقیقت متافیزیکی واقعی جهان قلمداد شود.  

9

·        با قرار دادن «من» خود به مثابه تافته ی جدا بافته ای در مقابل جهان بطور کلی، آنچه که من بطور بی واسطه به عنوان واقعیت، به عنوان واقعیت من، تصور می کنم، فقط می تواند اراده من باشد.

·        از این رو ست که شوپنهاور ادعا می کند:

·        «اراده من به مثابه چیز در خود، ماهیت درونی، حقیقی و تخریب ناپذیر انسان را تشکیل می دهد.

·        چیز در خود اما بی هوش و بی شعور است.

·        شناخته شده را ما در خود آگاهی می یابیم، یعنی فقط در اراده می یابیم»

·        (همانجا، جلد 3، ص 224)  

10

·        ما در تز تقدم اراده، ثابت تعیین کننده ی متافیزیک پسا انقلابی (ضد روشنگری) را باز می شناسیم.

·        ما انواع و اقسام شکلگیری این ثابت را در مد نظر خواهیم داشت.  

11

·        اهمیت فلسفی ـ تاریخی شوپنهاور در این است که او این تز موسوم به تقدم اراده را در ساعات پایانی فاز «تاریخی» بورژوازی و با انرژی عظیمی مورد مدافعه قرار داده است.

·        او بدین طریق، نوع نوینی از متافیزیک پدید آورده است که در آن، جای استدلال استقرائی ـ منطقی را ادعای تلقینی (شورانگیز، احساساتی ـ عاطفی) می گیرد.

12

·        نیچه این دگماتیک فلسفی را به افراط خواهد برد.   

ادامه دارد.